ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا لخته شدن خون زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خون (ترومبوز) در یک یا چند تا از ورید های عمقی بدن، معمولاً در پاها، ایجاد شود. لخته خون یک توده از خون و اجزایی دیگر است که به حالت جامد تبدیل شده است. لخته های خون در ورید عمقی معمولاً در ران یا ساق پا ایجاد می شوند، اما می توانند در سایر نواحی بدن نیز ایجاد شوند. ترومبوز ورید عمقی می تواند باعث درد یا تورم ساق پا شود، اما همچنین می تواند بدون هیچ علامتی رخ دهد.
ترومبوز ورید عمقی می‌تواند بسیار جدی و خطرناک است
زیرا لخته‌های خون در رگ‌های شما می‌توانند از بین بروند، از طریق جریان خون عبور کرده و در ریه‌ها گیر کنند و جریان خون را مسدود کنند (آمبولی ریه). با این حال، آمبولی ریه می‌تواند بدون شواهدی از لخته خون در سیاهرگ نیز رخ دهد. هنگامی که DVT (ترومبوز ورید عمقی) و آمبولی ریه با هم رخ می دهند، بیماری ترومبوآمبولی وریدی (VTE) نامیده می شود.
علائم لخته شدن خون در سیاهرگ ها:
• تورم در پای آسیب دیده(به ندرت، تورم در هر دو پا وجود دارد.) • درد در ساق پا. درد اغلب از ساق پا شروع می شود و می تواند مانند گرفتگی یا درد باشد. • قرمزی یا تغییر رنگ پوست روی ساق پا. • احساس گرما در پای آسیب دیده. لخته شدن خون در سیاهرگ ها هم چنین می تواند بدون علائم قابل توجه رخ دهد. علائم و نشانه های هشدار آمبولی ریه عبارتند از: • تنگی نفس ناگهانی • درد یا ناراحتی قفسه سینه که هنگام نفس عمیق یا هنگام سرفه بدتر می شود • احساس سبکی سر یا سرگیجه، یا غش کردن • افزایش سرعت نبض • تنفس سریع و پی در پی • سرفه کردن خون
علل لخته شدن خون در سیاهرگ ها
هر چیزی که از جریان خون شما به طور طبیعی جلوگیری کند، می تواند باعث لخته شدن خون شود. علل اصلی این لخته شدن آسیب به ورید ناشی از جراحی یا ضربه و التهاب ناشی از عفونت یا آسیب است.
عوامل خطر
موارد زیادی می تواند خطر ابتلا به لخته شدن سیاهرگی را افزایش دهد. هر چه عوامل خطر بیشتری داشته باشید، خطر ابتلا به این بیماری نیز بیشتر می شود. به عنوان مثال عوامل خطر برای لخته شدن سیاهرگ ها عبارتند از: • سن. سن بالای 60 سال خطر ابتلا به DVT را افزایش می دهد، اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد. • نشستن برای مدت طولانی، مانند هنگام رانندگی یا پرواز. وقتی پاهای شما ساعت ها ثابت می مانند، ماهیچه های ساق پا منقبض نمی شوند. انقباضات عضلانی به طور معمول به گردش خون و جلوگیری از لخته شدن کمک می کند.
• استراحت طولانی مدت در بستر، مانند بستری طولانی مدت در بیمارستان، یا فلج شدن اندام ها. اگر عضلات ساق پا برای مدت طولانی حرکت نکنند، لخته های خون می توانند در ساق پا ایجاد شوند. • جراحت یا جراحی. آسیب به وریدها یا جراحی می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. • بارداری. بارداری باعث افزایش فشار در وریدهای لگن و پاها می شود. زنان مبتلا به اختلال لخته شدن ارثی به ویژه در معرض خطر ابتلا به لخته شدن سیاهرگی در دوران بارداری هستند. خطر لخته شدن خون در دوران بارداری می تواند تا شش هفته پس از زایمان ادامه یابد. • قرص های ضد بارداری (قرص های ضد بارداری خوراکی یا OCP) یا درمان جایگزینی هورمونی. هر دو نوع از این داروهای هورمونی می توانند توانایی خون شما را برای لخته شدن افزایش دهند. • سیگار کشیدن. سیگار بر لخته شدن و گردش خون تأثیر می گذارد، که می تواند خطر ابتلا به لخته شدن خون را افزایش دهد. • سرطان. برخی از انواع سرطان موادی را در خون افزایش می دهند که باعث لخته شدن خون می شوند. برخی از انواع درمان سرطان نیز خطر ترومبوز ورید عمقی را افزایش می دهد. • نارسایی قلبی. نارسایی قلبی خطر ابتلا به لخته شدن سیاهرگ ها و آمبولی ریه را افزایش می دهد. • بیماری التهابی روده. بیماری‌های روده، مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو، خطر ابتلا به لخته شدن سیاهرگ ها را افزایش می‌دهند. • سابقه شخصی یا خانوادگی ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریوی . اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان یکی یا هر دوی این موارد را داشته‌اید، ممکن است در خطر ابتلا به لخته شدن سیاهرگ عمقی باشید. • ژنتیک. برخی از افراد عوامل خطر ژنتیکی را به ارث می برند که باعث لخته شدن راحت تر خون آنها می شود.
عوارض ترومبوز ورید عمقی در سیاهرگ‌عمقی می تواند چیست؟
• آمبولی ریه (PE). آمبولی ریه یک عارضه بالقوه تهدید کننده زندگی مرتبط با لخته شدن خون سیاهرگ عمقی است. آمبولی ریه زمانی اتفاق می‌افتد که یک رگ خونی در ریه شما توسط یک لخته خون (ترومبوس) مسدود می‌شود که از قسمت دیگری از بدن، معمولاً پای شما، به ریه وارد می شود. اگر علائم و نشانه‌های آمبولی ریه را دارید باید فورا به مرکز درمانی مراجعه کنید. تنگی نفس ناگهانی، درد قفسه سینه هنگام دم یا سرفه، تنفس سریع، نبض سریع، احساس ضعف یا غش، و سرفه خون ممکن است با آمبولی ریه رخ دهد.
عوارض درمان ترومبوز ورید عمقی چیست
. عوارض ممکن است ناشی از رقیق کننده های خونی باشد که برای درمان لخته شدن سیاهرگ عمقی استفاده می شود. خونریزی یکی از عوارض جانبی نگران کننده رقیق کننده های خون است. روش های پیشگیری از لخته شدن ورید عمقی
• از نشستن بیش از اندازه خودداری کنید. اگر برای مدتی نشسته اید، پاهای خود را روی هم نگذارید که می تواند جریان خون را مسدود کند. اگر مسافت زیادی را با ماشین طی می کنید، حداقل هر ۱ ساعت توقف کنید و در اطراف قدم بزنید.
در حین مسافرت با هواپیما هستید، گاهی بایستید یا راه بروید. اگر نمی توانید این کار را انجام دهید، ساق پاهای خود را ورزش دهید. سعی کنید پاشنه های خود را بالا و پایین بیاورید در حالی که انگشتان پای خود را روی زمین نگه دارید، سپس انگشتان پا را با پاشنه های خود از روی زمین بالا بیاورید.
• سیگار استعمال نکنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی را افزایش می دهد. • ورزش کنید و وزن خود را مدیریت کنید. چاقی یک عامل خطر برای لخته شدن سیاهرگ است. انجام منظم ورزش می تواند باعث کاهش خطر لخته شدن خون شود، مخصوصا در خصوص افرادی که زیاد می نشینند یا مرتب سفر می کنند.