آریتمی قلبی یا Cardiac arrhythmia نوعی اختلال در قلب است که بر سرعت یا ریتم ضربان قلب تاثیر می‌گذارد.
Cardiac arrhythmia زمانی اتفاق می‌افتد که تکانه های الکتریکی که ضربان قلب را هدایت و تنظیم میکند به درستی عمل نکند.این امر باعث نامنظمی ضربان قلب میشود:
انواع آریتمی قلبی
- آریتمی قلبی سریع(تاکی کاردی)
آریتمی سریع (بیش از ۱۰۰ ضربان در دقیقه) تاکی‌کاردی نامیده‌می‌شود. تاکی‌کاردی خود شامل چند نوع مختلف میشود.
- فیبریلاسیون دهلیزی: زمانی که سیگنال‌دهی قلب نامنظم میشود، ضربان قلب سریع و ناهماهنگ شده و ممکن است این وضعیت موقتی یا طولانی شود. برخی از دوره‌های آن با درمان متوقف‌شده و از عوارض جدی آن سکته مغزی است.
- فلوتر دهلیزی: این مورد شبیه به فیبریلاسیون دهلیزی بوده و تفاوت آن در این است که ضربان منظم‌تر است. فلوتر نیز با سکته مغزی در ارتباط است.
- تاکی‌کاردی فوق بطنی: این اصطلاح تمامی آریتمی‌هایی را شامل میشود که از بالای بطن شروع میشوند. باعث تپش قلب‌هایی میشود که به طور ناگهانی شروع شده و پایان می‌یابد.
- فیبریلاسیون بطنی: این عارضه زمانی ایجاد میشود که سیگنال‌های الکتریکی سریع و نامنظم باعث اختلال در بطن‌ها شوند. در این حالت بطن به جای پمپاژ خون فقط می‌لرزد.
- تاکی‌کاردی بطنی: سیگنال‌های الکتریکی معیوب از بطن شروع شده و ضربان قلب سریع اجازه نمی‌دهد که بطن‌ها از خون پر شوند. در افرادی که قلب سالم دارند، این حالت مشکلی ایجاد نمی‌کند.
- آریتمی قلبی خیلی کند(برادی کاردی)
آریتمی آهسته (آهسته‌تر از ۶۰ ضربان در دقیقه) برادی‌کاردی نامیده میشود. اختلال عملکرد گره سینوس، ضربان قلب آهسته به دلیل گره SA غیرطبیعی و بلوک قلبی از انواع برادی آریتمی هستند. بعضی اوقات آریتمی‌های قلبی با توجه به منشاء آنها به دو دسته‌ی آریتمی بطنی (با منشاء بطنی) یا آریتمی فوق بطنی (با منشاء مناطق بالای بطن یا دهلیز) طبقه‌بندی میشوند:
- آریتمی فوق بطنی: نوعی از آریتمی که در دهلیزها (اتاقک‌های فوقانی قلب) شروع میشود. انواع آریتمی فوق بطنی شامل این موارد هستند:
- انقباضات زودرس دهلیزی (PAC)
- تاکی‌کاردی پاروکسیسمال فوق بطنی (PSVT)
- تاکی‌کاردی با ورود مجدد در گره AV یا (AVNRT)
- تاکی‌کاردی دهلیزی
- فیبریلاسیون دهلیزی
- فلوتر دهلیزی
- سندروم ولف پارکینسون وایت (WPW).
- آریتمی بطنی: این آریتمی از بطن‌ها (اتاقک‌های تحتانی قلب) شروع میشود. انواع آریتمی بطنی شامل این موارد است: انقباضات زودرس بطنی (PVC)، تاکی‌کاردی بطنی (V-tach)، فیبریلاسیون بطنی (V-fib) و سندروم QT طولانی.
- آریتمی قلبی خیلی زود (انقباض زودرس)
- آریتمی قلبی بیش از حد نامنظم (فیبریلاسیون)
تقریبا همه حداقل یک بار اریتمی قلب را تجربه میکنند.ممکن است احساس کنید که قلب شما در حال تپش یا بال بال زدن است. آریتمی ها شایع و معمولا بی ضرر هستند، اما برخی از آنها مشکل ساز هستند.هنگامی که یک آریتمی در جریان خون به بدن شما اختلال ایجاد میکند میتواند به شما آسیب برساند:
- مغز
- ریه ها/سایر اندام های حیاتی
اگر آریتمی ها درمان نشوند ممکن است تهدید کننده زندگی باشند.
علائم آریتمی قلبی
ممکن است هیچ علامتی از Cardiac arrhythmia ها نداشته باشید. با این حال علایم رایج میتواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس میکنید که قلب شما یک تپش دارد
- احساس بال زدن در گردن یا قفسه سینه
- ضربان قلب سریع
- ضربان قلب آهسته یا نامنظم
با پزشک خود در مورد علایم خود صحبت کنید تا بتواند به طور موثر Cardiac arrhythmia شما را تشخیص داده و درمان کند.همچنین ممکن است علائم جدی تری ناشی از کار نکردن قلب خود ایجاد کنید از جمله:
- درد قفسه سینه
- مشکل در تنفس
- ضعف
- سرگیجه یا سبکی سر
- غش کردن
- خستگی
- تعریق
علل ایجاد آریتمی قلبی
Cardiac arrhythmia میتواند دلایل پزشکی،فیزیکی،عاطفی یا ژنتیکی داشته باشد. آنتی بیوتیک ها و سایر داروها میتواند باعث ایجاد آریتمی در برخی از افراد شود.
- فشار خون بالا
- افسردگی
- آلرژی
- سرما خوردگی
تغییر در جریان خون یا تغییرات فیزیکی در قلب مانند زخم میتواند باعث ایجاد آریتمی در قلب بشود.
کم آبی بدن/اختلال تیرویید/آپنه خواب/دیابت / عدم تعادل الکترولیت مانند سطح پایین کلسیم منیزیم و پتاسیم و غیره..
درمان آریتمی قلبی
ورزش کردن، حفظ رژیم غذایی سالم و مدیریت فشار خون و سطح کلسترول خون در درمان آریتمی قلبی بسیار مهم است. این امر میتواند خطر عوارضی مانند حمله قلبی و سکته را کاهش میدهد.
اگر آریتمی قلبی بدون هیچ علامت دیگری را تجربه کردید .پزشک ممکن است که به شما پیشنهاد کند که مانور های واگل را امتحان کنید. این مانور میتواند عصب های شما را وادارکنند که ضربان قلب شما را کاهش دهند:
صورت خود را با آب سرد خیس کنید
سرفه کردن،حبس کردن نفس در هنگام زور زدن
درمان های دیگر آریتمی قلبی شامل دارو و جراحی است
درمان های آریتمی قلبی با دارو
پزشک ممکن است به شما دارویی بدهد تا به شما در مدیریت Cardiac arrhythmia و جلوگیری از عوارضی مانند حمله قلبی کمک کند.
بیشتر داروها به شکل قرص هستند، اما برخی از آنها به صورت داخل وریدی برای استفاده در مواقع ضروری هستند. دارویی که پزشک تجویز میکند به نوع آریتمی قلبی و همچنین سایر شرایطی که ممکن است داشته باشید بستگی دارد. انواع داروهای رایج عبارتند از:
داروهای ضد آریتمی قلبی میتواند تاکی کاردی و ضربان قلب بالا را درمان کنند مانند آویودارون و پروپافنون. از عوارض نادر آنها ممکن است به ایجاد یک عارضه جانبی و پرواریتمی شود که میتواند Cardiac arrhythmia شما را بدتر کند و یا باعث ایجاد یک Cardiac arrhythmia جدید بشود.
داروهای ضد انعقاد به جلوگیری از لخته شدن خون، که میتواند ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی باشد، کمک میکند.
درمان های آریتمی قلبی با جراحی
اگر دارو یا سایر درمان ها برای کمک به Cardiac arrhythmia شما کافی نباشد، ممکن است به یک عمل جراحی جزئی نیاز داشته باشید.
درمان آریتمی قلبی با کاتر: در طول عمل با کاتر، متخصص قلب شما لوله های انعطاف پذیر به نام کاتر را از طریق رگ های خونی به قلب شما وارد میکند.
یک الکترود در انتهای یکی از کاترها امواج فرکانس رادیویی با دمای بسیار سرد یا بسیار گرم آزاد میکند تا یک اسکار کوچک را ایجاد کند، بافت اسکار امواج الکتریکی را که باعث آریتمی قلبی میشوند مسدود میکند.
درمان آریتمی قلبی با پیس میکر: پزشک شما میتواند در طی یک جراحی جزئی ضربان ساز را کاشت کند. پس از ایجاد یک برش کوچک در نزدیکی شانه شما، سیم های کوچکی را در رگ های شما هدایت میکند و آنها را در قلب شما هدایت میکند.
سیم ها به یک ژنراتور کوچک با باتری متصل میشوند که در نزدیکی استخوان ترقوه شما کاشته شده است. اگر ژنراتور آریتمی در قلب را تشخیص دهد، میتواند یک پالس الکتریکی را از طریق سیم بفرستد تا به تنظیم آن کمک کند.
جراحی همچنین میتواند انواع جدی آریتمی قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی را درمان کند.
| انواع روش درمان ضربان قلب نامنظم | توضیحات |
|---|---|
| دارو درمانی | داروهای ضد آریتمی برای کنترل و تنظیم سیگنال‌های الکتریکی قلب تجویز میشوند و به بازگرداندن ریتم طبیعی قلب کمک میکنند. |
| کاردیوورژن | این روش شامل شوک الکتریکی کنترل شده به قلب برای تنظیم مجدد ریتم و بازگرداندن ضربان قلب است. |
| روش فرسایش | عمل سوزاندن رگ قلب از گرما، سرما یا انرژی فرکانس رادیویی برای تخریب یا زخم شدن بافتی که باعث سیگنال‌های الکتریکی غیرطبیعی در قلب میشود استفاده میکند. |
| دفیبریلاتور کاردیوورتر قابل کاشت (ICD) | ICD دستگاه کوچکی است که در زیر پوست کاشته میشود تا در صورت تشخیص آریتمی تهدید کننده زندگی، شوک الکتریکی را تحت نظر داشته باشد. |
| پیس میکر | پیس میکر دستگاه کوچکی است که در قفسه سینه کاشته میشود تا تکانه‌های الکتریکی قلب را تنظیم کرده و در صورت نیاز با ارسال سیگنال‌های الکتریکی ضربان قلب ثابت را تضمین کند. |
تشخیص آریتمی قلبی
آزمایش های دیگر نیز میتوانند آریتمی قلبی را در موقعیت های مختلف بررسی کنند مانند:
سنجش استرس: تست استرس میتواند به پزشک اجازه دهد تا ضربان قلب شما در حین ورزش کنترل کند تا ببیند آیا فعالیت های ورزشی باعث آریتمی قلبی میشود یا خیر.
آزمایش خواب: آزمایش خواب میتواند نشان دهد که آیا آپنه خواب منشا آریتمی قلبی شماست یا خیر. برای تشخیص بیماری قلبی یا تعیین علت آن آزمایش‌هایی انجام‌می‌شود. برای تشخیص آریتمی در ابتدا پزشک یک معاینه فیزیکی انجام‌می‌دهد. باید در مورد سابقه پزشکی و علائم خود اطلاعات کاملی در اختیار متخصص قرار‌دهید. برای بررسی ضربان قلب نامنظم و شرایطی مانند بیماری قلبی یا بیماری تیروئید که باعث این عارضه شده‌اند، پزشک آزمایش‌هایی را توصیه میکند. آزمایش‌های مربوط به آریتمی قلب، ممکن است شامل موارد زیر شود:
- نوار قلب: در این روش حسگرهایی به قفسه سینه و گاهی بازوها و پاها وصل میشود. حسگرهای نوار قلب ضربان قلب را بررسی کرده و زمان هر مرحله الکتریکی را ثبت میکنند.
- مانیتور هولتر: برای ثبت عملکرد قلب در مدت‌زمان طولانی (۲۴ یا ۴۸ ساعت) این دستگاه کوچک و قابل‌حمل استفاده شده و فعالیت قلب را طی کارهای روزمره ثبت میکند.
- اکو قلب: در این آزمایش غیرتهاجمی دستگاهی روی قفسه سینه قرار‌می‌گیرد. این دستگاه از امواج صوتی برای تشکیل تصویر از قلب استفاده‌می‌کند. با اکو قلب میتوان اندازه، ساختار و حرکت قلب را بررسی‌کرد.
- آزمایش فاکتورهای قلب
اگر متخصص با این روش‌ها به تشخیص دقیق آریتمی نرسد، از روش‌های دیگری استفاده‌می‌کند. این روش‌ها عبارتند از:
- تست ورزش: گاهی آریتمی با انجام ورزش بدتر میشود. به همین دلیل از تست استرس یا تست ورزش برای تشخیص این بیماری استفاده میکنند. در این تست شخص روی تردمیل می‌دود یا با دوچرخه ثابت کار میکند و در حین تمرین عملکرد قلب کنترل میشود.
- تست میز شیب: اگر شخص غش کرده‌باشد، برای بررسی علت آن از این روش استفاده‌می‌شود. بیمار روی یک میز دراز کشیده و ضربان قلب و فشارخون او کنترل میشود. سپس میز به‌آرامی از حالت افقی به عمودی رسیده و در این حین واکنش قلب به تغییر زاویه مورد ارزیابی قرار‌می‌گیرد.
جلوگیری از آریتمی قلبی
آریتمی قلبی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که ممکن است نتوانید از برخی از آنها جلوگیری کنید. با این حال میتوانید برای جلوگیری از تحریک آریتمی یا بدتر شدن آن تلاش کنید:
اول مهم است تا علت آریتمی خود را درک کنید تا بتوانید از محرک ها جلوگیری کنید. محرک های قابل پیشگیری عبارتند از:
استرس/سیگار کشیدن/مصرف بیش از حد کافئین/الکل/ داروهای خاص و مواد مخدر
سبک زندگی سالم و همراه با ورزش برای جلوگیری از آریتمی قلبی بسیار مهم است.تمام تلاش خود را بکنید تا:
از یک رژیم غذایی سالم با نمک و چربی بسیار کم پیروی کنید.
اگر سیگار می‌کشید آن را ترک کنید.
کاهش استرس
در محدوده وزنی سالم بمانید.
عوامل خطر برای آریتمی قلبی
سابقه خانوادگی،شرایط سلامتی،سن و سبک زندگی میتواند عامل خطر برای آریتمی قلبی باشد
بیماری عروق کرونر/بیماری دریچه قلبی/حمله قلبی یا نارسایی قلبی/التهاب قلب/آپنه خواب/بیماری مزمن ریه/پرکاری یا کم کاری غده تیروئید/بیماری کلیوی
عوارض آریتمی قلبی
نارسایی قلبی،سکته،زوال عقل،ایست قلبی،اریتمی های قلبی که بدتر میشوند یا علائم دیگری ایجاد میکنند.
درمان خانگی برای آریتمی قلبی
طبق بررسی تحقیقاتی در سال۲۰۱۷ نشان داد که طب سوزنی میتواند یک درمان موثر برای آریتمی قلبی باشد.
همچنین استفاده از مکمل های منیزیم،ویتامین سی، ممکن است فیبریلاسیون دهلیزی را پس از جراحی قلب کاهش داده یا از آن جلوگیری کند.
پیشگیری از اختلالات قلبی
- عوامل خطرناکی که ممکن است منجر به بیماری قلبی عروقی یا cardiac-arrhythmia شوند را درمان یا در صورت امکان حذف کنید.
- انتخاب سبک زندگی سالم داشته باشید. داشتن سبک زندگی سالم بهترین راه برای کاهش احتمال ابتلا به اختلالات قلبی است. ورزش منظم و مصرف یک رژیم غذایی سالم و کم چرب با مقدار زیادی سبزیجات، میوه‌ها و سایر غذاهای غنی از ویتامین، سنگ بنای زندگی سالم است.
- وزن سالم را حفظ کنید. ثبات وزن سالم میتواند شما را از ابتلا به بیماری‌های قبلی مصون دارد.
- سیگار را کنار بگذارید و از دود دست دوم سیگار خودداری کنید. دخانیات به اندازه یک سوم بیماری‌های قلبی عروقی نقش دارد.
- از مصرف کافئین، الکل و سایر موادی که ممکن است به آریتمی یا بیماری قلبی کمک کنند، اجتناب کنید یا آن را محدود کنید.
- از استرس‌های غیرضروری مانند عصبانیت، اضطراب یا ترس دوری کنید و راه‌هایی برای مدیریت یا کنترل موقعیت‌های استرس زا بیابید که نمی‌توان از آنها اجتناب کرد.
- معاینات فیزیکی منظم داشته باشید و هر گونه علائم غیرعادی را فوراً به پزشک گزارش دهید.
نتیجه‌گیری
انواع مختلفی از Cardiac arrhythmia وجود دارد.بیشتر آنها بی ضرر هستند و تقریبا همه افراد در یک زمان یا زمان دیگری ارتیمی را تجربه کردند و اغلب آنها بدون توجه می مانند.
همچنین افزایش ضربان قلب در حین ورزش طبیعی است.زمانی که قلب شما سخت کار میکند تا بافت های بدن شما را غنی از اکسیژن تامین کند تا خیلی زود خسته نشوید.
امروزه جدی ترین Cardiac arrhythmia را میتوان با موفقیت درمان کرد. اکثر افراد مبتلا به آریتمی قلبی میتوانند یک زندگی عادی داشته باشند. برای دریافت مشاوره های پزشکی و ملاقات با جناب آقای دکتر غلامجسین فاتحی با ما در ارتباط باشید.