آنتی اکسیدان و تاثیر آن بر سلامتی چگونه است؟ آنتی اکسیدان چیست؟ اثرات آنتی اکسیدان چگونه است؟
به طور کلی آنتی اکسیدان برای بیماران کلیوی، سرطانی و بیماری‌های قلبی بسیار خوب هستند. حالا آنتی اکسیدان چیست؟ مواد شیمیایی هستند که اثر استرس اکسیداتیو را در بدن کاهش میدهند. در ادامه این مقاله از وبسایت رسمی دکتر فاتحی درباره این موضوع توضیح می‌دهیم.
رادیکال های آزاد
قبل از اینکه برویم سراغ پاسخ به سوال آنتی اکسیدان چیست بهتر هست به رادیکال های آزاد بپردازیم و با آنها آشنا شویم. در بدن انسان واکنش‌های سلولی زیاد اتفاق می‌افتد. در بعضی از این واکنش‌ها نوع خاصی از مولکول‌های دارای اکسیژن در بدن آزاد میشود که بهشان رادیکال‌های آزاد می‌گوییم.
بهتر است بدانید که گولبول‌های سفید خون‌مان از رادیکال‌های آزاد برای پیشگیری از بیماری و ویروس‌ها استفاده میکنند و البته این مولکول‌ها به صورت آزاد میتوانند در بدن حرکت کنند و با مولکول‌های دیگر واکنش بدهند که میتواند آسیب‌های زیادی به بدن وارد کند.
آسیب رادیکال‌های آزاد در بدن
در لیست زیر آسیب‌هایی که رادیکال‌های آزاد میتوانند به بدن ما وارد کنند را نوشتیم:
- پیری پیش از موقع
- آسیب رسانی به پوست
- آسیب به انواع بافت در بدن
- فعال شدن ژن و سلول‌های ناقص در بدن
عواملی که باعث افزایش رادیکال های آزاد میشود
متاسفانه در زمان حال بیش از هر زمان دیگری رادیکال‌های آزاد افزایش پیدا کرده اند. رژیم غذایی نادرست بسیار تاثیر دارد در افزایش این رادیکال‌ها در بدن مانند استفاده از غذاهای آماده و رستوران‌ها غیربهداشتی. و مورد دیگری که باعث افزایش این نوع رادیکال میشود استفاده زیاد از داروها و مکمل‌ها هست که حتما باید با تجویز و مشورت پزشک استفاده کنید.
آنتی اکسیدان چیست؟
آنتی اکسیدان ها مواد شیمایی هستند که به نظر میرسند اثر استرس اکسیداتیو را بر روی بدن کاهش میدهند. تصور میشوند که اثر استرس اکسیداتیو باعث ایجاد سرطان و بیماری های قلبی میشوند.
فواید آنتی اکسیدان ها
حالا به پاسخ سوال آنتی اکسیدان چیست پرداختیم. در ادامه فوایدی که آنتی اکسیدان ها برای بدن دارد را لیست کردیم:
- جوانی و پوست زیبا
- جلوگیری از ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان
- افزایش سم زدایی در بدن
- سیستم ایمنی بهتر در بدن
- جلوگیری از بیماری قلبی
- جلوگیری از بیماری‌های عقلی مانند الزایمر
اثرات جانبی استفاده از آنتی اکسیدان ها
آنتی اکسیدان ها زمانی که به مقدار مناسب از راه خوراکی ها و مکمل ها استفاده شوند بی خطر هستند. آنتی اکسیدان هایی در صورت استفاده از مقادیر زیاد خطرناک هستند.آنتی اکسیدان هایی مانند بتاکاروتن و ویتامین ای در صورت استفاده بیش از حد میتوانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند.
آنتی اکسیدان و درمان سرطان
تارا مائورو متخصص تغذیه میگوید: بدن ما هنگام تنفس یا ورزش، رادیکال های آزاد تولید میکند و از طریق سموم محیطی مانند دود سیگار، آلودگی های هوا یا اشعه های فرابنفش خورشید بیشتر در معرض رادیکال های آزاد قرارداریم. آنتی اکسیدان ها با ردیابی رادیکال های آزاد و خنثی کردن اثرات مضر رادیکال های آزاد به حفظ سلامت بیشتر سلول های بدن در مقابل سرطان ها کمک میکنند.
آنتی اکسیدان روزانه از مواد غذایی
بدن برای مقابله با رادیکال های آزاد به آنتی اکسیدان های مختلف نیاز دارد و شما میتوانید با خوردن غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان از ازدیاد بیش از حد رادیکال های آزاد در بدن جلوگیری کنید.
میوه ها و سبزیجات با رنگ روشن مانند گوجه فرنگی، هویج، اسفناج، کلم بروکلی، سیب زمینی شیرین، توت فرنگی، و مرکبات، غلات کامل، آجیل، دانه ها و جوانه گندم منابع اصلی آنتی اکسیدان هستند.
موادی که آنتی اکسیدان زیادی دارند
در زیر موادی که دارای آنتی اکسیدان مناسب هستند را ذکر کردیم. لازم به ذکر هست اگر شما یک رژیم غذایی سالم‌را دنبال کنید میتوانید نیاز بدن خود را برطرف کنید.
- سیب
- کشمش
- انواع توت
- پیاز
- بادمجان
- مواد دارای ویتامین C مثل کلم بروکلی و فلقل دلمه
- مواد دارای ویتامین E مثل حبوبات
- مواد دارای روی و سلنیوم مثل گوشت قرمز
صدها و احتمالاً هزاران ماده مختلف وجود دارد که میتوانند به عنوان آنتی اکسیدان عمل کنند. آشناترین آنها ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن و سایر کاروتنوئیدهای مرتبط به همراه مواد معدنی سلنیوم و منگنز هستند. گلوتاتیون، کوآنزیم Q10، اسید لیپوئیک، فلاونوئیدها، فنل‌ها، پلی فنول‌ها، فیتواستروژن‌ها و بسیاری دیگر به آنها می‌پیوندند. بیشتر آنها به طور طبیعی در مواد غذایی سالم وجود دارند. حضور آنها از اکسیداسیون جلوگیری کرده یا به عنوان یک دفاع طبیعی در برابر محیط عمل میکند. از جمله منابع آنتی اکسیدانی به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
| ویتامین‌های حاوی آنتی اکسیدان | منابع غذایی |
| ویتامین A | شیر، کره، تخم مرغ و جگر |
| ویتامین C | انواع توت‌ها، پرتقال، کیوی، طالبی، پاپایا، کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای، گوجه فرنگی، گل کلم، کلم بروکسل و کلم پیچ |
| ویتامین E | بادام، تخمه آفتابگردان، فندق و بادام زمینی، اسفناج و کلم پیچ و همچنین روغن سویا، آفتابگردان، ذرت و کانولا |
| بتاکاروتن | هلو، زردآلو، پاپایا، انبه، طالبی، هویج، نخود فرنگی، کلم بروکلی، کدو حلوایی و سیب‌زمینی شیرین، سبزی چغندر، اسفناج و کلم پیچ |
| لیکوپن | گریپ فروت صورتی، هندوانه، زردآلو و گوجه فرنگی |
| لوتئین | اسفناج، کلم سبز، کلم پیچ، در کلم بروکلی، ذرت، نخود‌فرنگی، پاپایا و پرتقال |
| سلنیوم | پاستا، نان و غلات از جمله ذرت، گندم، برنج، گوشت گاو، ماهی، بوقلمون، مرغ، مغزها، حبوبات، تخم مرغ و پنیرها |
| روی | گوشت گاو، مرغ، صدف، میگو، کنجد، دانه کدو تنبل، نخود، عدس و بادام هندی |
| ترکیبات فنلی | چای، کاکائو، انواع توت، انگور، بادام زمینی، زغال اخته، توت فرنگی، ادویه |
قوی‌ترین اکسیدان طبیعی کدام است؟
ارزش مکمل‌های آنتی اکسیدان در برابر مواد غذایی
اگر آنتی اکسیدان های موجود در غذا خوب کافی باشند، به راحتی میتوان فرض کرد که مکمل های آنتی اکسیدانی با دوز بالا حتی بهتر هستند. اما هیچ مدرکی مبنی بر اینکه مکمل های آنتی اکسیدانی با دوز بالا میتوانند از سرطان یا بیماری های مخالف جلوگیری کنند وجود ندارد. در واقع، دوزهای بسیاری بالای آنتی اکسیدان های خاص ممکن است خطر ابتلا به برخی از سرطان ها را افزایش بدهند.
تاثیرات آنتی اکسیدان چیست؟
آنتی اکسیدان ها در بدن ما تاثیراتی دارند. به طور مثال بیشتری تاثیری که آنتی اکسیدان در بدن ما دارد بر سلامت مو، بیماران دیابتی، پیشگیری از سرطان و سلامت پوست هست که هر کدام را در ادامه توضیح می‌دهیم و نحوه تاثیر آنتی اکسیدان بر آن را می‌گوییم. همچنین میتوانند بدن را از آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کرده و همچنین سیستم ایمنی را در برابر موارد زیر تقویت کنند:
- مواد شیمیایی
- سموم محیطی مانند تنباکو، الکل و آلودگی هوا
- اشعه ماوراء بنفش خورشید
- مواد مضر موجود در غذاهای فرآوری شده
برنامه غذایی سالم و استاندارد حاوی تمام مواد مغذی و ضروری بدن از جمله آنتی اکسیدان است.
نحوه عملکرد رادیکال های آزاد
همانطور که گفتیم رادیکال‌های آزاد ترکیباتی هستند که به صورت مکرر در بدن تولید میشوند. اگر antioxidant در بدن وجود نداشته باشند، رادیکال‌های آزاد باعث بروز آسیب‌های جدی و حتی مرگ خواهند شد. با این حال، تصور نکنید این ترکیبات ناپایدار فایده‌ای برای بدن ندارند. مطالعات انجام شده نشان میدهد، رادیکال‌های آزاد نقش مهمی برای مبارزه با بیماری‌های عفونی دارند. بنابراین باید تعادل خاصی بین antioxidant و این ترکیبات ناپایدار وجود داشته باشد. چندین عامل مختلف مثل سبک زندگی، استرس و تنش‌های محیطی، بر بروز استرس اکسیداتیو موثر هستند. مصرف نوشیدنی‌های الکلی و دود سیگار نیز تاثیر بسیار زیادی بر این مسئله دارد. علاوه بر این آفتاب گرفتن بیش از حد؛ تجمع عفونت‌های باکتریایی، قارچی یا ویروسی در بدن؛ مصرف بیش از حد آهن، منیزیم، مس یا روی؛ کاهش سطح اکسیژن در بدن؛ ورزش شدید و طولانی مدت، مصرف بیش از حد آنتی اکسیدان‌ها، کمبود شدید آنتی اکسیدان‌ها و مواردی مانند این، باعث استرس اکسیداتیو و آسیب دیدن بدن خواهند شد.
تاثیر آنتی اکسیدان و سلامت مو
یکی از آنتی اکسیدان هایی که نبود آن علاوه بر سفید شدن مو باعث خشک شدن و شکنندگی مو میشود و مهمتر از همه باعث ریزش مو میشود سلنیوم است. مواد غذایی حاوی سلنیوم عبارتند از: پیاز، گوجه فرنگی، کلم بروکلی و غلات هستند.
بیماران دیابتی نوع دوم
مطالعه جدید نشان میدهد افرادی که رژیم غذایی آنها دارای بالاترین سطح ویتامین ای بود 30 درصد کمتر از افرادی که درصد کمی از آنتی اکسیدان ها را مصرف میکردند در معرض ابتلابه دیابت نوع دو هستند.
اما این مطالعه نشان میدهد که ویتامین سی که یکی از آنتی اکسیدان های معروف است هیچ محافظتی در برابر دیابت نوع دو ندارد.
پس از 23 سال مطالعه مقاله ها نشان میدهند افرادی که ویتامین ای و کارتنوئیدهای بیشتری مصرف میکنند در مقایسه با افرادی که سطوح پایین تری از آنتی اکسیدان مصرف میکردند کمتر در معرض ابتلا به دیابت نوع دو هستند.
پوست سالم
تاثیرات آنتی اکسیدان ها بر روی پوست. استرس کلاژن را میشکند، روند طبیعی پوست را متوقف میکند و باعث التهاب میشود، و شما این اثرات را به صورت خطوط ریز، چین و چروک، شلی پوست، آکنه و لکه های پوستی میبینید.با ازبین بردن رادیکال های آزاد، آنتی اکسیدان ها میتوانند به پیشگیری و اصلاح این علائم مشهود کمک کنند و به پوست درخشندگی بیشتری ببخشند.
رادیکال های آزاد و قرار گرفتن مکرر در معرض نور خورشید نیز میتواند باعث ایجاد تغییراتی در تولید ملانین پوست شود و باعث ایجاد لکه های تیره و رنگ های ناهموار بر روی پوست شوند. با کاهش آسیب نور، آنتی اکسیدان ها میتوانند از رنگدانه های غیر طبیعی پوست جلوگیری کنند.
آسیب خورشید بر بدن
آنتی اکسیدان ها دارای خواص ضد التهابی هستند و التهاب های پوست را که بر اثر اشعه های خورشید ایجاد میشوند جلوگیری میکنند و محافظت بیشتری در برابر آسیب های خورشید و پیری پوست ایجاد میکنند..
پیشگیری از سرطان
سبزی و میوه ها، محتوی نوعی مواد سلولزی هستند که فیبر نامیده میشوند. امروزه کلیه محققان علوم تغذیه و پزشکی به این نتیجه رسیده اند که مصرف میوه و سبزیجات حاوی antioxidant موجب کاهش بروز سرطان روده بزرگ میشوند.
بدین ترتیب که مواد فیبری با تسریع حرکت غذا در دستگاه گوارش، سرعت تخلیه روده را افزایش میدهند. یک مطالعه نشان داده است در افرادی که مستعد ابتلا به سرطان روده بوده اند مصرف 8 هفته رشد بدخیم سلول های روده کاهش یافته است.
جمع‌بندی کلی
در این مقاله از وبسایت دکتر فاتحی پرداختیم به پاسخ سوال آنتی اکسیدان چیست و در بخش‌های بعدی کاربرد‌های آن و تاثیرات آن بر بدن و سلامتی انسان را توضیح دادیم. antioxidant در روشن شدن پوست، پیشگیری از سرطان، دیابت، سلامت مو و… مفید هستند. در کل مواد مهم و مفیدی هستند.
به شما عزیزان پیشنهاد می‌کنیم برای خود رژیم غذایی سالم داشته باشید تا بتوانید فشار خون، کلسترول و سایر مواد بدن را کنترل کنید و سلامت بهتری داشته باشید.