بیماری شریان های قلب که آترواسکلروز نامیده می شود یک بیماری جدی است که بر اثر تجمع پلاک در شریان های قلبی و عروق خونی که اکسیژن را به قلب می رسانند ، ایجاد می شود. میلیون ها آمریکایی به این بیماری دچارند. شریان ها یشما بسیار نازک و انعطاف پذیرند اما وقتی که در لایه داخلی آن ها پلاک تشکیل شود ، دیوارهای شریان ها سخت و تنگ می شود.
در نتیجه جریان خون به عضلات قلب کند شده و اکسیژن کافی به آن ها نمی رسد. پلاک ممکنست پاره شود که به بروز سکته مغزی یا حمله قلبی می انجامد.
علل بروز بیماری شریان های قلب
تشکیل پلاک در دیواره عروق خونی از سنین جوانی شروع شده و به تدریج که سن بالاتر می رود بزرگتر می شود. وجود پلاک دیواره عروق را ملتهب کرده و خطر تشکیل لخته و بروز حمله قلبی را تشدید می کند. پلاک دیواره داخلی شریان قلب را چسبنده می کند در نتیجه سلول های التهابی ، لیپوپروتئین ها و کلسیم که در جریان خون وجود دارند به پلاک می چسبیند.
بیشتر این مواد همراه با کلسترول می شوند و با فشار آوردن به دیواره عروق خونی آن ها را تنگ تر می کنند. شریان قلبی تنگ شده رگ های خونی ظریفی در اطراف خود ایجاد می کند تا بتواند خون کافی به عضله قلب برساند. اما اگر تحت استرس قرار بگیرید ، شریان های ظریف و جدید نمی توانند خون کافی و پر اکسیژن به قلب برسانند.
در برخی از موارد ، وقتی که پلاک تکه تکه می شود ، یک لخته از آن جدا شده و می تواند جریان خون به قلب را مسدود کند. در این مورد حمله قلبی بروز می کند . اگر رگ خونی در مغز باشد و با یک لخته مسدود شود ، سکته مغزی بروز می کند . اگر رگ خونی در مغز پاره شده و خونریزی دهد ، سکته مغزی خونریزی دهنده بروز می کند.
یافته های پژوهش ها نشان می دهند که مصرف مقدار کمی آسپیرین در روز می تواند از بروز حمله قلبی در گروه سنی 50 و بیشتر که در معرض خطر بیماری قلبی قرار دارند جلوگیری کند . درباره مصرف آسپیرین با پزشک خود مشورت کنید.
عوامل خطر بیماری های شریانی قلب
عوامل خطر متعددی برای بروز بیماری های شریانی قلب وجود دارد که برخی از آن ها را می توان تغییر داد و بعضی را نمی توان:
- سن ، به خصوص افراد بالاتر از 65 سال
- بیش وزنی یا چاقی
- ابتلا به دیابت
- جنسیت : مردان بیشتر از زنان به حمله قلبی دچار می شوند. اما بعد از 70 سالگی هردو به طور مساوی در معرض خطر بروز حمله قلبی قرار دارند.
- پرفشاری خون و بالابودن سطح کلسترول خون
- استرس زیاد
- نژاد: نژاد آفریقایی – آمریکایی بیشتر از سایر نژاد ها در معرض خطر بروز حمله قلبی قرار دارد. آسیایی ها و اسپانیایی هایی که بیش وزن و چاق هستند هم بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند.
- سیگار کشیدن یا تنفس دود سیگار
- یک رژیم غذایی ناسالم: مصرف غذاهای حاوی چربی اشباع شده ، چربی ترانس ، نمک و شکر
نشانه های بیماری شریان های قلب
بیشترنشانه ها شامل آنژین صدری یا درد قفسه سینه است :
- احساس خارش در قفسه سینه
- احساس سوزش در قفسه سینه
- احساس پُری
- احساس سنگینی
- بیحسی
- احساس فشار
- احساس فشرده شدن قفسه سینه
ممکنست علائم مربوط به سوء هاضمه یا سوزش معده را با آنژین صدری اشتباه بگیرید. معمولا آنژین صدری در قفسه سینه با دردی که به دست ها ، پشت ، فک ، گردن و شانه کشیده می شود همراه است. نشانه ها در زنان خفیف تر بروز می کند و به صورت تهوع ، تعریق ، از حال رفتن یا کوتاه شدن تنفس همراه با احساس فشار در قفسه سینه دیده می شود.
سایر نشانه های بیماری های شریانی قلب عبارتند از :
- تند شدن ضربان های قلب
- تهوع
- تپش قلب ( نامنظم شدن ریتم قلب ، جا افتادن یکی از ضربان ها و احساس بال بال زدن در قفسه سینه)
- کوتاه شدن تنفس
- تعریق
- ضعف یا سرگیجه
ایسکمی قلبی چیست؟
ایسکمی وقتی بروز می کند که پلاک و مواد چربی درون شریان تجمع یافته و آن را تنگ کنند . در نتیجه خون و اکسیژن کافی به قلب نرسیده و حمله قلبی بروز می کند ( ممکنس با درد قفسه سینه همراه باشد یا نه) . ایسکمی بیشتر در حین غذا خوردن ، هیجان زده شدن یا استرس ، ورزش یا فعالیت های بدنی یا قرار گرفتن در معرض سرما بروز می کند.
بیماری شریانی قلب می تواند سبب بروز ایسکمی حتی در زمان استراحت کردن شود. در این صورت یک مورد اورژانس به شمار آمده و ممکنست حمله قلبی بروز کند اگر این اتفاق افتاد با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید.ایسکمی ممکنست بدون هرگونه علامتی بروز کند و این شکل در مبتلایان به دیابت بیشتر دیده می شود.
تست های تشخیصی بیماری های شریانی قلب
پزشک انجام تست های تشخیصی را زمانی تجویز می کند که نشانه های بیماری را بداند ، سابقه دارویی و عوامل خطر را بشناسد و معاینه پزشکی را انجام دهد. انجام تست های تشخیصی می تواند وسعت بیماری و تاثیر آن بر قلب را نشان دهد. در نتیجه بهترین روش درمانی انتخاب می شود:تست ها شامل انواع زیر است:
- کاتتریزاسیون قلبی
- اکوکاردیوگرافی
- گرفتن نوارقلب
- سی تی اسکن قلب
- تست استرس ورزش
درمان بیماری های شریانی قلب
درمان شامل موارد زیر است :
تغییر سبک زندگی: اگر سیگار می کشید ترک کنید ، غذاهای فرآوری شده کمتر مصرف کنید، مصرف نمک ، چربی ترانس و شکر را کم کنید. اگر مبتلا به دیابت هستید مقدار قند خون را کنترل کنید . به طور مرتب ورزش کنید ( اما قلب از ورزش کردن با پزشک خود مشورت کنید تا یک برنامه مناسب طراحی کند).
مصرف دارو: اگر تغییر سبک زندگی کافی نباشد لازمست که دارو مصرف کنید . داروها بر اساس وضعیت بیماری تعیین می شوند . اگر مبتلا به بیماری شریانی قلب باشید لازمست که آسپیرین و داروهای کاهش دهنده کلسترول خون به نام استاتین مصرف کنید ( اگر مشکل دیگری نداشته باشید).
انجام عمل جراحی و روش های درمانی دیگر
- بالن زدن از طریق آنژیوپلاستی
- جراحی قلب باز
- قرار دادن استنت
همه شکل های درمانی سبب می شوند که میزان جریان خون به قلب افزایش یابد اما بیماری را درمان نمی کنند.پزشکان روش های ابداعی دیگری هم برای درمان نشانه ها به کار می برند که عبارتند از:
- آنژیوژنز: در این روش درمانی از سلول های بنیادی و مواد ژنتیکی ورید یا بافت آسیب دیده قلب استفاده می شود. این روش به رشد عروق خونی جدید در اطراف ناحیه مسدود شده توسط لخته کمک می کند.
- استفاده از دستگاه فشارنده متناوب خارجی : این روش برای مبتلایان به آنژین صدری مزمن که نمی توانند داروی نیترات مصرف کنند یا روش های دیگر را به کار گیرند ، مورد استفاده قرار می گیرد. یک درمان سرپایی است و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد ، با استفاده از بستن کاف به پاها ، میزان خونرسانی به شریان های قلب تقویت می شود.
عوارض ناشی از بیماری های شریانی قلب
عوارض ناشی از بیماری شریان های قلب عبارتند از :
- ریتم نامنظم قلب یا آریتمی : وقتی که ضربان های قلب نامنظم باشد یا یکی از ضربان ها جا بیفتد آریتمی نامیده می شود که ممکنست به خاطر آسیب دیدن قلب یا کمبود اکسیژن رسانی به آن بروز کند. رایج ترین آریتمی فیبریلاسیون دهلیزی نام دارد که می تواند منجر به بروز نارسایی قلبی شدن و یا آن را بدتر کند. یک ضربان نامنظم منجر به تشکیل لخته در قلب شده و به بروز سکته مغزی کمک می کند.
- حمله قلبی : وقتی که شریان قلبی به طور کامل مسدود شده باشد ، بخشی از عضله قلب را از دریافت اکسیژن محروم می سازد. وقتی که جریان خون به عضله قلب نرسد سندرم حاد قلبی نامیده می شود.
- نارسایی قلبی : نارسایی قلبی وقتی بروز می کند که قلب خیلی ضعیف شده باشد و نتواند خون را به گردش در بیاورد. این عارضه وقتی بروز می کند که به خاطر بروز حمله قلبی و آسیب دیدگی عضله قلب ، اکسیژن رسانی به قلب مختل شود یا مواد مغذی به قلب نرسد.
موارد اورژانس در بیماری شریانی قلب کدامند؟
لازمست که نشانه های بیماری قلبی را بشناسید. اگر نشانه های بیماری قلبی بروز کند یا بدتر شود یا تکرار شود حتما با اورژانس تماس بگیرید. دردقفسه سینه ، کوتاه شدن تنفس ، تپش قلب ، گیجی و تند شدن ضربان قلب ، تهوع یا تعریق را جدی بگیرید.
اگر برای رفع درد قفسه سینه نیتروگلیسیرین می خورید و بعد از دو بار مصرف ( به فاصله 5 دقیقه یا بعد از 15 دقیقه ) باز هم درد قفسه سینه را احساس می کنید به اورژانس زنگ بزنید. ماموران اورژانس ممکنست به شما آسپیرین بدهند که بجوید تا از تشکیل لخته یا بزرگتر شدن آن جلوگیری شود.