آترواسکلروز چیست؟

آترواسکلروز، که به آن تصلب شریان‌ها نیز گفته می‌شود، بیماری مزمنی است که با تجمع پلاک‌های چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد در دیواره داخلی شریان‌ها ایجاد می‌شود. این پلاک‌ها به‌تدریج عروق را تنگ و سفت می‌کنند، جریان خون به اندام‌های حیاتی مثل قلب، مغز، کلیه‌ها و پاها را کاهش می‌دهند و خطر عوارض جدی مانند سکته قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهند.

آترواسکلروز معمولاً در طول سال‌ها و به‌آرامی پیشرفت می‌کند و اغلب تا زمانی که عروق به شدت تنگ شوند یا پلاک پاره شود، بدون علامت باقی می‌ماند. برای مثال، آقا محمود، 60ساله از غرب تهران، بدون علائم واضحی به کلینیک دکتر غلامحسین فاتحی مراجعه کرد و با انجام آنژیوگرافی قلب، گرفتگی عروقش تشخیص داده شد. این بیماری می‌تواند با عوامل خطری مثل فشار خون بالا یا کلسترول بالا تشدید شود. برای درک بهتر تأثیر فشار خون بر قلب، مقاله فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی را حتماً بخوانید. اگر نگران سلامت عروق خود هستید، همین حالا با متخصص قلب در غرب تهران تماس بگیرید یا نوبت آنلاین رزرو کنید.

دلایل ایجاد آترواسکلروز

آترواسکلروز، یا تصلب شریان‌ها، نتیجه فرآیند پیچیده‌ای است که در آن پلاک‌های چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد در دیواره شریان‌ها تجمع می‌کنند و باعث تنگ شدن و سخت شدن عروق می‌شوند.

این بیماری که یکی از دلایل اصلی سکته قلبی و سکته مغزی است، به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که به دو دسته قابل کنترل و غیرقابل کنترل تقسیم می‌شوند. شناخت این عوامل به شما کمک می‌کند تا با تغییر سبک زندگی یا درمان به‌موقع، از پیشرفت بیماری جلوگیری کنید. در ادامه، دلایل، علائم، سن شایع و راه‌های پیشگیری را به‌طور کامل توضیح می‌دهیم. برای آشنایی با روش‌های تشخیص پیشرفته، مقاله آنژیوگرافی قلب را حتماً بخوانید.

عوامل قابل کنترل

1. کلسترول بالا: سطوح بالای کلسترول LDL (معروف به چربی بد) نقش کلیدی در تشکیل پلاک‌های آترواسکلروتیک دارد. این کلسترول در دیواره عروق رسوب می‌کند و باعث التهاب و تنگ شدن شریان‌ها می‌شود. برای مثال خانمی 48ساله از تهران، با کلسترول بالا به کلینیک دکتر غلامحسین فاتحی مراجعه کرد و با رژیم غذایی و دارو، خطر آترواسکلروز را کاهش داد. برای کاهش کلسترول، مقاله چگونه تری‌گلیسیرید خون را کاهش دهیم را بخوانید و نکات عملی را اجرا کنید.
2. فشار خون بالا: فشار خون بالا (هیپرتانسیون) به دیواره عروق فشار وارد می‌کند و باعث آسیب و پارگی‌های کوچک می‌شود که محل تجمع پلاک‌ها هستند. کنترل فشار خون برای پیشگیری از آترواسکلروز ضروری است. مقاله علائم فشار خون را برای شناخت نشانه‌ها مطالعه کنید.
3. سیگار کشیدن: مواد شیمیایی موجود در سیگار، مانند نیکوتین، به لایه داخلی عروق (اندوتلیوم) آسیب می‌رسانند و التهاب را افزایش می‌دهند. ترک سیگار می‌تواند خطر آترواسکلروز را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.
4. دیابت: قند خون بالا باعث التهاب مزمن در عروق و آسیب به دیواره شریان‌ها می‌شود. افراد دیابتی بیشتر در معرض آترواسکلروز هستند، به‌ویژه اگر قند خونشان کنترل نشود.
5. چاقی و کم‌تحرکی: اضافه وزن و سبک زندگی بی‌تحرک باعث افزایش کلسترول، فشار خون و قند خون می‌شوند که همگی به آترواسکلروز کمک می‌کنند. برای راه‌های تحرک، مقاله نقش ورزش در درمان بیماری‌های قلبی را بخوانید.
6. رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد غذاهای چرب، فست‌فود و قندهای ساده خطر تجمع پلاک را افزایش می‌دهد. برای رژیم غذایی سالم، مقاله فواید سیب برای قلب را مطالعه کنید و با غذاهای مفید برای قلب آشنا شوید.

عوامل غیرقابل کنترل

1. سن: خطر آترواسکلروز با افزایش سن بیشتر می‌شود. این بیماری معمولاً در مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال (پس از یائسگی) شایع‌تر است، زیرا تغییرات هورمونی و کاهش انعطاف‌پذیری عروق خطر را افزایش می‌دهند. بااین‌حال، در افراد با عوامل خطر بالا (مثل دیابت یا سیگار)، آترواسکلروز ممکن است زودتر ظاهر شود.
2. سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده (والدین یا خواهر و برادر) قبل از 55 سالگی (مردان) یا 65 سالگی (زنان) به بیماری قلبی یا آترواسکلروز مبتلا شده باشد، خطر شما بیشتر است. ژنتیک در متابولیسم کلسترول و سلامت عروق نقش دارد.
3. جنسیت: مردان در سنین پایین‌تر نسبت به زنان بیشتر در معرض آترواسکلروز هستند، اما پس از یائسگی، خطر در زنان به دلیل کاهش استروژن افزایش می‌یابد.

علائم آترواسکلروز

آترواسکلروز اغلب تا زمانی که عروق به شدت تنگ شوند یا عارضه‌ای مثل سکته قلبی رخ دهد، بدون علامت است. بااین‌حال، وقتی علائم ظاهر شوند، بسته به عروق درگیر ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• درد قفسه سینه (آنژین): به دلیل کاهش خون‌رسانی به قلب، که اغلب با فعالیت یا استرس تشدید می‌شود.
• تنگی نفس: به‌ویژه هنگام ورزش یا کارهای سنگین، به دلیل کمبود اکسیژن در قلب.
• ضعف یا بی‌حسی در پاها: اگر عروق پاها (بیماری شریان محیطی) درگیر شوند.
• خستگی غیرعادی: به دلیل کاهش جریان خون به اندام‌ها.
• مشکلات مغزی: مثل سرگیجه یا کاهش حافظه، اگر عروق مغز تحت تأثیر قرار گیرند.
• درد در شکم یا کمر: در موارد نادر، اگر عروق شکمی درگیر شوند.

این علائم ممکن است با مشکلات دیگر مثل سکته قلبی یا سوزش معده اشتباه گرفته شوند. برای تفاوت آن‌ها، مقاله سکته قلبی و سوزش قلب را حتماً بخوانید.

سن شایع آترواسکلروز

آترواسکلروز معمولاً در سنین میانسالی و پیری شایع‌تر است، به‌ویژه در مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال. بااین‌حال، فرآیند تشکیل پلاک می‌تواند از سنین جوانی (20-30 سالگی) شروع شود، به‌خصوص در افرادی که عوامل خطر مثل سیگار، دیابت یا کلسترول بالا دارند.

برای مثال، جوانانی که رژیم غذایی پرچرب دارند یا سیگار می‌کشند، ممکن است در دهه 30 زندگی خود علائم اولیه آترواسکلروز را تجربه کنند. چکاپ‌های منظم با متخصص قلب در غرب تهران می‌تواند این بیماری را زودهنگام تشخیص دهد.

پیشگیری از آترواسکلروز

برای کاهش خطر آترواسکلروز، تغییرات سبک زندگی و درمان‌های به‌موقع ضروری‌اند:

• رژیم غذایی سالم با فیبر بالا، میوه‌ها و سبزیجات (مثل سیب، که در مقاله فواید سیب برای قلب توضیح داده شده).
• ورزش منظم حداقل 30 دقیقه در روز، که در مقاله نقش ورزش در درمان بیماری‌های قلبی بررسی شده.
• ترک سیگار و کنترل استرس.
• مدیریت فشار خون بالا و دیابت با دارو و چکاپ.
• درمان کلسترول بالا با استاتین‌ها یا رژیم غذایی (مقاله چگونه تری‌گلیسیرید خون را کاهش دهیم).

دکتر غلامحسین فاتحی با استفاده از روش‌های پیشرفته مثل آنژیوگرافی قلب و آنژیوپلاستی به بیماران کمک می‌کند تا از عوارض آترواسکلروز در امان بمانند. برای اطلاعات بیشتر درباره درمان، مقاله استنت چیست را بخوانید. اگر نگران سلامت عروق خود هستید، همین حالا نوبت آنلاین رزرو کنید و با [متخصص قلب در غرب تهران](https://drghfatehi.com/متخصص-فوق-تخصص-قلب-و-عروق-شهرک-گلستان) مشاوره کنید.