تعریف دیابت عصبی
دیابت عصبی چیست؟ زمانی که یک فرد دچار استرس یا اضطراب بسیار شدید شود، سطح قند خون در بدن او افزایش پیدا کرده که به رخ دادن این حالت در بدن دیابت عصبی گفته می‌شود.
همه ما در طول زندگی با تنش‌ها و شرایط استرس‌آور زیادی رو به رو می‌شویم، در این هنگام هورمون‌هایی در بدن ما ترشح می‌شود که اصلی‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها هورمون آدرنالین و کورتیزول است و ترشح شدن این هورمون‌ها در بدن بر اثر استرس و اضطراب یک پدیده کاملاً طبیعی و عادی است.
همان‌طور که گفتیم بر اثر آن ممکن است علائمی مانند افزایش قند خون، افزایش فشار خون یا بالا رفتن ضربان قلب رخ دهد. هورمون آدرنالین ممکن است با انسولین بدن ناسازگاری پیدا کند و سبب ایجاد اختلالاتی در کار انسولین شود.
در صورتی که یک فرد به طور مداوم در معرض استرس و تنش‌های زیاد قرار بگیرد و به طور دائم این علائم را داشته باشد، متأسفانه پس از گذشت مدتی با مشکلات یا بیماری‌های مختلفی مواجه خواهد شد که برخی از این مشکلات و بیماری‌ها شامل فشار خون بالا، افسردگی، اضطراب مزمن، بیماری های قلبی، سردرد، مشکلات بی‌خوابی و از این قبیل مسائل است. لازم به ذکر است که این بیماری جز شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به قند خون در جهان است.
علائم بیماری دیابت عصبی
افرادی که در شرایط استرس‌زا و مضطرب کننده قرار می‌گیرند و دچار دیابت عصبی می‌شوند دارای علائم زیر هستند:
- حالت تهوع
- تاری دید و مشکلات بینایی
- تکرر ادرار
- عطش بسیار زیاد
- سردردهای شدید
- احساس درد در ناحیه شکم
در صورتی که پس از قرار گرفتن در یک شرایط پر استرس علائم دیابت که در بالا ذکر کردیم را در خود مشاهده کردید باید فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید تا اقدامات احتیاطی مورد نیاز انجام گیرد.
آیا بیماری دیابت عصبی خطرناک است؟
اگر بخواهیم دقیق به این مسئله نگاه کنیم باید بگوییم که دیابت عصبی یک بیماری جدی نیست البته در افرادی که دچار بیماری دیابت نیستند. در این دسته از افراد پس از اینکه استرس یا تنش موجود در فرد از بین برود، قند خون مجدداً به حالت عادی خود باز می‌گردد و وجود اضطراب و استرس نیز در زندگی یک مسئله بسیار طبیعی است و ما تحت هیچ شرایطی نمی‌توانیم جلوی آن را بگیریم و تنها باید تلاش کنیم آن را به بهترین نحو کنترل نماییم.
بیماری دیابت عصبی تنها در صورتی می‌تواند خطرناک باشد که به طور مداوم و پیوسته و بدون کنترل شدن ادامه پیدا کند و رخ دهد؛ چراکه این امر منجر به مبتلا شدن فرد به بیماری دیابت می‌شود و در صورتی هم که فرد مبتلا به بیماری دیابت باشد، این تنش‌های عصبی می‌توانند سبب وخیم شدن بیماری وی شوند؛ بنابراین تمامی افرادی که مبتلا به دیابت نیستند، در معرض مبتلا به بیماری دیابت قرار دارند یا اکنون مبتلا به این بیماری هستند و همچنین دچار دیابت عصبی نیز می‌شوند باید حتماً تحت نظر و معاینه پزشک باشند و درمان‌ها و راهنمایی‌های لازم را از یک پزشک متخصص دریافت کنند تا مانع بروز بیماری دیابت در خود شوند یا اینکه از بدتر شدن وضعیت بیماری خود جلوگیری کنند.
استرس و اضطراب چه تأثیری بر بیماران مبتلا به دیابت دارد؟
بیماری دیابتی در صورتی که با دیابت عصبی مواجه شوند، دچار مشکلات فراوانی خواهند شد و تأثیراتی بر روی آن‌ها می‌گذارد که از جمله مهم‌ترین این تأثیرات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- تغییرات رفتاری: یکی از تأثیراتی که دیابت عصبی بر روی افراد دیابتی می‌گذارد تغییر رفتار در آن‌ها است. قرار گرفتن در معرض استرس می‌تواند این دسته از افراد را بی‌قرار، زودرنج و بسیار عصبی و پرخاشگر کند. به وجود آمدن مواردی مانند فشردن دندان‌ها بر روی هم، مشت کردن دست یا حتی اختلالات جنسی همگی ممکن است از اثرات دیابت عصبی بر روی مبتلایان به دیابت باشد.
- اختلالات شناختی: افراد مبتلا به دیابت در صورتی که با دیابت عصبی مواجه شوند ممکن است مسائلی مانند اختلال حافظه، هجوم افکار منفی، خستگی کاذب یا افسردگی در آن‌ها رخ دهد.
- تغییرات فیزیکی: از دیگر تأثیرات دیابت عصبی بر روی بیماران دیابتی ممکن است تغییرات فیزیکی مانند تنگی نفس، مشکلات سیستم گوارش، سردرد تعریق بیش از حد باشد؛ بنابراین با توجه به تمام این مواردی که ذکر کردیم، افرادی که مبتلا به انواع دیابت هستند باید به این مسئله توجه بسیار زیاد داشته باشند و تا حد امکان خود را از انواع تنش‌ها یا محیط‌های پر از استرس دور نمایند و یا یاد بگیرند که چطور آن را به درستی کنترل نمایند.
دیابت عصبی یا نوروپاتی دیابتیک قابل بازگشت نیست، اما علائم آن قابل درمان است. عصب‌ها پس از آسیب دیدگی قادر به بازسازی خود نیستند. اما با مدیریت دقیق دیابت با روشهایی مانند نگه داشتن سطح قند خون در حد طبیعی و کنترل سطح چربی خون و فشار خون می‌توان از وقوع آسیب به عصب ها جلوگیری کرده، یا در صورت وجود برخی از علائم از آسیب بیشتر آن جلوگیری کرد.
قند خون و استرس با یکدیگر ارتباط مستقیم دارند، بنابراین برای درمان دیابت عصبی، باید از موارد استرس زا دوری کرده و فشارهای عصبی را کاهش داد. همچنین، برای جلوگیری از بروز نوروپاتی دیابتیک، باید علائم آن را به خاطر سپرده و با داشتن اطلاعات کامل درباره‌ی بیماری، آن را کنترل کرد. مدیریت دقیق دیابت و درمان علائم دیابت عصبی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش شدت علائم کمک کند.
جلوگیری از دیابت عصبی با کنترل سطح قند خون
در بیماری دیابت عصبی، سطح قند خون فرد بیش از حد بالاست که می‌تواند باعث آسیب به عصب ها شود. برای جلوگیری از این آسیب، بهتر است سطح قند خون را در محدوده مناسب نگه داشت و از افزایش سریع سطح قند خون پس از وعده‌های غذایی خودداری کنید. همچنین، باید دستورالعمل‌های پزشکی را برای مصرف داروهای کنترل قند خون به‌دقت دنبال کنید و مرتباً سطح قند خون خود را بررسی کنید.
علاوه بر این، کنترل قند خون می‌تواند از تشدید این بیماری جلوگیری کند و از شدت آن بکاهد. برای این منظور، بهتر است رژیم غذایی سالم و مناسبی را رعایت کنید و فعالیت‌های ورزشی منظم را در برنامه خود قرار دهید. همچنین، مدیریت دقیق دیگر عوامل مانند فشار خون و سطح چربی خون نیز می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به علائم دیابت عصبی کمک کند.
کنترل چربی خون و جلوگیری از نوروپاتی دیابتیک
دیابت عصبی با چربی خون ارتباط مستقیمی دارد. کنترل سطح چربی خون و فشار خون می‌تواند از وقوع این بیماری جلوگیری کند. بالا بودن سطح چربی خون و فشار خون نیز می‌توانند علائم عصبی را تشدید کند. برای جلوگیری از این مشکلات، لازم است که سطح چربی خون و فشار خون را در حد مناسب نگه دارید. برای کنترل سطح چربی خون، بهتر است از چربی‌های اشباع شده و ترانس که به عنوان چربی‌های بد شناخته می‌شوند خودداری کنید و به جای آن‌ها از چربی‌های نشاسته‌ای و سالم مثل روغن‌های نباتی، ماهی و آجیل استفاده کنید.
دیابت عصبی ارتباط مستقیمی با اضافه وزن نیز دارد. همچنین باید سعی کنید وزن خود را کنترل کنید، زیرا اضافه وزن می‌تواند سطح چربی خون و فشار خون را افزایش دهد. برای کنترل فشار خون نیز باید فعالیت‌های ورزشی منظم را در برنامه خود قرار دهید، سطح نمک مصرفی را کاهش داده و در صورت نیاز، داروهای معرفی شده توسط پزشک را مصرف کنید. در کل کنترل چربی خون و فشار خون و هم چنین سطح گلوکز خون، می‌تواند از وقوع دیابت عصبی جلوگیری کند و به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به دیابت کمک کند.
سیستم عصبی دلیل دردناک بودن نوروپاتی دیابتیک عصب‌ها پیام‌های شیمیایی را به مغز می‌فرستند تا ما بتوانیم احساس کنیم. وقتی عصب‌ها آسیب ببینند، این پیام‌ها به درستی ارسال نمی‌شوند و باعث تغییر در سیستم عصبی می‌شوند. این موضوع می‌تواند منجر به احساس کندی، سوزش، احساس ناراحتی و درد شدید شود. گاهی این احساسات شب ها بدتر می‌شوند و ممکن است به دلیل سرد بودن شب یا داشتن استرس در پایان روز باشد که باعث توجه بیشتر فرد به درد می‌شود.
جلوگیری از دیابت عصبی
دیابت عصبی همانگونه که گفته شد امکان پذیر نیست. ولی شما می‌توانید با کنترل سطح قند خون خود که به حفاظت از عروق خونی کمک میکند، از دیابت عصبی جلوگیری کنید. همچنین باید بطور روزانه پاهای خود را بررسی کنید و یکبار در سال نیز توسط یک پزشک متخصص آنرا مورد بررسی قرار دهید.
به ویژه در صورتی که فکر می‌کنید حس پاهای خود را از دست داده‌اید باید با پزشک مشورت کنید. علاوه براین، باید سعی کنید از عواملی مانند اضافه وزن، فشار خون بالا و چربی خون بالا، که می‌توانند دیابت عصبی را تشدید کند جلوگیری کنید. برای این منظور، می‌توانید از رژیم غذایی سالم و مناسبی استفاده کنید، فعالیت‌های ورزشی منظم را در برنامه خود قرار دهید. شما باید دستورالعمل‌های پزشکی را برای مصرف داروهای کنترل فشار خون و سطح چربی خون به دقت دنبال کنید. علاوه بر این، باید از اعتیاد به سیگار و مصرف الکل خودداری کنید.
درمان دیابت عصبی با گیاهان دارویی
دارچین: مصرف این گیاه با غذا به کاهش کلسترول، کاهش التهاب، افزایش سوخت و ساز بدن و کاهش وزن کمک میکند. رازیانه: ترکیبات شیمیایی آن با قند عصبی مبارزه کرده و آنتول، یکی از مواد گیاهی آن، موجب کاهش التهاب و مبارزه با سرطان می‌شود. سیر: خاصیت ضدالتهابی و سرکوب کننده قند عصبی دارد و با کاهش قند خون و چربی و پروتئین واکنش‌پذیر کمک میکند. نعناع: یکی از مواد طبیعی که می‌تواند در درمان دیابت عصبی موثر باشد، نعناع است.
نعناع حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی است که می‌توانند عوارض دیابت عصبی را کاهش دهند. همچنین، نعناع در کاهش خطر بیماری های قلبی و سرطان نیز موثر است. از دیگر خواص نعناع می‌توان به کمک در گوارش اشاره کرد. مصرف نعناع می‌تواند در بهبود عملکرد گوارش و کاهش علائم ناشی از دیابت عصبی کمک کند. همچنین، نعناع می‌تواند عضلات نزدیک معده و مری را آرام کند و از درد و تنگی ناشی از این بیماری را بکاهد.
رزماری: تقویت کننده قلب و کاهش استرس و افسردگی است و با التهاب و سرطان مبارزه میکند. آویشن: شامل ۷۵ نوع ماده گیاهی شیمیایی ضد دیابت است و به سلول‌های ایمنی کمک میکند. زردچوبه: خاصیت های ضدالتهابی، ضدپیری، آنتی‌اکسیدانی، ضد تصلب شرائین، محافظت کنندگی از قلب، کاهش وزن و عملکرد ضد عفونی‌کنندگی را دارد و برای پیشگیری از سرطان و مبتلایان به دیابت عصبی بسیار مفید است. اگرچه گیاهان دارویی می‌توانند در کنترل نوروپاتی دیابتیک کمک کنند، اما همواره قبل از مصرف، بهتر است با پزشک خود مشورت کرده و در صورت نیاز، تغییراتی در رژیم غذایی اعمال کنید.
رابطه گیاهان دارویی با نوروپاتی دیابتیک
دیابت عصبی یا نوروپاتی دیابتیک، یک عارضه‌ی شایع در بیماران دیابتی است که می‌تواند باعث کاهش حساسیت درد، سوزش، خارش، در اندام‌ها و مشکلات گوارشی شود. درمان دیابت عصبی به دو صورت دارویی و غیر دارویی صورت می‌گیرد و شامل تغییراتی در رژیم غذایی، ورزش، مصرف داروهای مخصوص و گاهی اوقات جراحی میباشد.
همچنین، استفاده از گیاهان دارویی نیز می‌تواند در کنترل نوروپاتی دیابتیک موثر باشد. با این حال، همیشه قبل از مصرف هرگونه دارو یا گیاه دارویی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و رژیم غذایی و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک را رعایت کنید. در نهایت، مراقبت از خود و کنترل مداوم قند خون برای جلوگیری از مبتلا شدن به دیابت عصبی بسیار مهم است.
سوالات متداول
تاثیر استرس بر میزان قند خون در افراد دیابتی در صورت کنترل نشدن می‌تواند خطرناک باشد. این عارضه در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌تواند منجر به افزایش قند خون و در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ منجر به افزایش یا کاهش قند خون شود و این افزایش یا کاهش قند خون در افراد دیابتی می‌تواند مشکل‌ساز باشد. بالا رفتن ناگهانی قندخون نشانه دیابت عصبی است؟
استرس و اضطراب یکی از عوامل اصلی افزایش ناگهانی قند خون است که می‌تواند نشانه دیابت عصبی باشد.
چگونه دیابت عصبی را کنترل کنیم؟
بهترین راه برای کنترل قند خون عصبی شناسایی استرس‌ها و پیدا کردن راهی برای کنترل آنهاست. همچنین شما باید با داشتن سبک زندگی سالم، ورزش، تغذیه سالم و دیگر روش‌های پیشنهادی پزشک قند خون خود را در محدوده نرمال نگه دارید. آیا استرس احتمال ابتلا قندخون را بالا می برد؟ استرس باعث ابتلا به دیابت نمی‌شود، اما می‌تواند زمینه را برای ابتلا به دیابت فراهم کند. برای مثال استرس در برخی افراد می‌تواند منجر به پرخوری و در نتیجه‌ی آن چاقی شود که یکی از عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ است. همچنین برخی مطالعات استرس مزمن را یکی از عوامل کمک‌کننده برای ابتلا به دیابت نوع ۱ در افراد مستعد به این بیماری می‌دانند.