آترواسکلروز یا تصلب شرایین نوعی بیماری مزمن است که به دلیل بروز پلاک های حاوی چربی در دیواره داخلی جدار شریان ها رخ می دهد.
عوامل خطر متعددی در پاتوژنز آترواسکلروز دخیل هستند مانند:
استرس اکسیداتیو ، واکنش های التهابی ، افزایش کلسترول خون ، فشار خون بالا ، دیابت و سیگار کشیدن.
این عوامل به هم مرتبط هستند و تداخل بین آن ها ممکن است بروز بیماری مزمن را تشدید کند.
استراتژی ها و روش های مختلفی برای کاهش عوامل خطر بیماری آتروسکلروز وجود دارد مانند:
ژن درمانی ، آنتی اکسیدان های مصنوعی ، ویتامین ها و داروها مختلف، با این حال تصلب شرایین هنوز یک علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است.
امروزه آنتی اکسیدان های غذایی توجه فراوانی را به عنوان یکی از مطلوب ترین گزینه های مقابله با عوامل خطر آترواسکلروز به خود جلب کرده است.
محصولات آنتی اکسیدان گیاهی نسبت به انواع مصنوعی در محافظت یا دفاع درونزاد و مکانیسم های ترمیمی بسیار موثرتر عمل می کنند.
در میان آنتی اکسیدان های گیاهی، عسل طیف وسیعی از اثرات مفید را دارد.
عسل به عنوان نوعی”دوای دوباره کشف شده” و “منبع رژیم غذایی حاوی آنتی اکسیدان” شناخته می شود. عسل یک شیرین کننده طبیعی است ، عمدتا شامل مونوساکاریدها (تا 80) ، دی ساکاریدها (3 تا 5 درصد) ، آب (17 تا 20 درصد) و طیف وسیعی از ریزمغذی ها مانند ویتامین ها ، مواد معدنی ، پروتئین ها ،
اسیدهای آمینه ، آنزیم ها و مواد شیمیایی گیاهی است
. ترکیب عسل بسته به منشاء جغرافیایی و همچنین شرایط محیطی متفاوت است. میزان اجزای قند آن مقدار انرژی زایی عسل را مشخص می کند.
مواد فیتوشیمیایی مانند اسیدهای فنولیک و فلاونوییدها در ساختار عسل وجود دارند و طعم ، ظاهر و فعالیت بیوشیمیایی عسل را مشخص می کند.
مواد حاوی فنول به عنوان مکمل های آنتی اکسیدانی عمل کرده و در فعالیت ضد باکتریایی و ضد ویروسی ، تعدیل آنزیم های سم زدا، تحریک سیستم ایمنی، کاهش تجمع پلاکتی، تعدیل سنتز کلسترول و کاهش فشار خون نقش بسزایی دارند.
بنابراین، حضور این مواد در ترکیب عسل از عوامل اصلی فواید عسل برای سلامتی به شمار می رود
چه عاملی باعث آترواسکلروز یا تصلب شرایین می شود؟
دلایل بسیار زیادی هستند که موجب می شوند بیماری تصلب شرایین برای رگ های خونی اتفاق بیافتد. در بسیاری از موارد سبک زندگی ناسالم مانند مصرف سیگار و غذاهای فست فودی باعث بروز این بیماری می شوند. این بیماری باعث می شود تا خون تمیز و حاوی اکسیژن به مقدار کمتری به اندام های مختلف بدن وارد شود. متاسفانه دلیل مشخصی برای بروز این بیماری وجود ندارد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بیماری آترواسکلروز روند نسبتاً آرامی دارد که در اغلب اوقات با افزایش سن نیز افزایش پیدا می کند.
عسل و نقش آن در بهبود آترواسکلروز یا تصلب شرایین
ترکیب عسل و فعالیت آنتی اکسیدانی
اثر محافظتی قلبی عسل در بسیاری از مقالات و تحقیقات به خصوص بر روی موش ها نشان داده شده است. عسل شامل بیش از 180 جزء مختلف شامل قند ، آب و اجزای بدون قند است. اجزای قند موجود در عسل عمدتا مونوساکاریدها هستند ، به ویژه فروکتوز (تا 40 درصد) و گلوکز (35.0 درصد) در برخی از انواع عسل از آسیا ، اروپا و ترکیه ، به دنبال آن قندها خواص فيزيكی و شيميايي عسل مانند گرانروي ، تبلور، خواص حرارتي را مشخص می کنند. قند موجود در عسل 300 کیلو کالری/100 گرم عسل انرژی را تأمین می کند که معادل 15 درصد از میزان توصیه شده انرژی مصرفی روزانه ی بدن است. فروکتوز بالاترین مقدار قند موجود در عسل (تا 45.0) بوده و شیرین ترین نوع قند در بین قندهای طبیعی محسوب می شود. از آنجا که غذاهای حاوی کربوهیدرات رتبه با توجه به میزان اندکس گلایسمسک طبقه بندی می شوند، غذاهای با اندکس گلایسمی پایین به آرامی از دستگاه گوارش جذب می شوند ، عسل که غنی از فروکتوز است به عنوان یک جایگزین مفید برای شیرین کننده های با اندکس گلایسمی بالا در مدیریت دیابت و بیماریهای قلبی عروقی مطرح می شود. گرچه گلبولهای قرمز خون (RBCs) ارتباط مستقیمی با بیماری تصلب شرایین ندارند اما برخی تغییرات آنها ممکن است شدت تصلب شرایین را افزایش دهد. گلبول های قرمز به بر اساس ویژگی های ساختاری و عملکردی به آسیب های اکسیداتیو حساس هستند، در نتیجه اکسیداسیون غشای گلبول قرمز باعث مرگ یا تجزیه ی گلبول قرمز می شود. فلاونوئیدهای موجود در عسل از این اکسیداسیون جلوگیری می کند.وامل خطر آترواسکلروز یا تصلب شرایین چیست؟
برخی ویژگی‌ها یا عادت‌های فردی و همچنین شرایط زندگی ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. این عوامل به عنوان عوامل خطر شناخته می‌شوند. هرچه فرد عوامل خطر بیشتری داشته باشد، احتمال ابتلا به آترواسکلروز در وی بیشتر می‌شود. ما می‌توانیم با کنترل بیشتر عوامل خطر، به پیشگیری یا به تاخیر انداختن آترواسکلروز کمک کنیم.عوامل خطر اصلی آترواسکلروز یا تصلب شرایین
- سطح ناسالم کلسترول خون: که شامل کلسترول LDL (که گاهی کلسترول «بد» هم نامیده می‌شود) بالا و کلسترول HDL (که گاهی کلسترول «خوب» هم نامیده می‌شود) پایین است.
- فشار خون بالا: اگر فشار خون در طول زمان، مساوی یا بیشتر از 140/90 (140 روی 90) میلی‌متر جیوه باشد، بالا تلقی می‌شود. در صورت ابتلا به دیابت یا بیماری مزمن کلیه، فشار خون مساوی یا بیشتر از 130/80 (130 روی 80) میلی‌متر جیوه، بالا تعریف می‌شود. (میلی‌متر جیوه واحد اندازه‌گیری فشار خون است.)
- سیگار: سیگار کشیدن می‌تواند باعث آسیب و سخت‌شدن رگ‌ها، افزایش سطح کلسترول و بالا رفتن فشار خون شود. سیگار کشیدن همچنین مانع از رسیدن اکسیژن کافی به بافت‌های بدن می‌شود.
- مقاومت به انسولین: این حالت در صورتی رخ می‌دهد که بدن نتواند از انسولین به درستی استفاده کند. انسولین هورمونی است که به انتقال قند، به عنوان منبع انرژی، از خون به سلول‌ها کمک می‌کند. مقاومت به انسولین ممکن است منجر به دیابت شود.
- دیابت: در این بیماری، به دلیل ناتوانی بدن در تولید یا استفاده مناسب از انسولین، سطح قند خون بسیار بالا است.
- اضافه وزن یا چاقی
- فعالیت بدنی کم: نداشتن فعالیت بدنی می‌تواند باعث تشدید سایر عوامل خطر آترواسکلروز مانند سطح ناسالم کلسترول خون، فشار خون بالا، دیابت، اضافه وزن و چاقی شود.
- رژیم غذایی ناسالم: رژیم غذایی ناسالم می‌تواند خطر ابتلا به آترواسکلروز را افزایش دهد. غذاهای سرشار از چربی‌های اشباع و ترانس، کلسترول، سدیم (نمک) و قند می‌توانند سایر عوامل خطر آترواسکلروز را تشدید نمایند.
- سن: افزایش سن، عوامل ژنتیکی یا سبک زندگی سبب تجمع پلاک در عروق ما می‌شود. از دوران میانسالی به بعد، تجمع پلاک به قدری است که بتواند علائم یا نشانه‌هایی را در ما ایجاد کند. معمولا در مردان، این خطر بعد از 45 سالگی و در زنان، این خطر بعد از 55 سالگی افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی بیماری قلبی در سنین پایین: ابتلای پدر یا برادر (قبل از 55 سالگی) و مادر یا خواهر (قبل از 65 سالگی) به بیماری قلبی، باعث افزایش خطر ابتلای ما به آترواسکلروز می‌شود.