فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا یک بیماری رایج است. با بالا رفتن سن ، احتمال ابتلا به این عارضه بیشتر است. فشار خون نیرویی است که خون به دیواره شریان ها وارد می کند. وقتی که این نیرو خیلی زیاد باشد ، بار قلب زیاد می شود. درنتیجه به شریان ها آسیب وارد می شود. به مرور زمان عدم کنترل فشار خون بالا منجر به بروز بیماری قلبی ، سکته مغزی و بیماری کلیوی خواهد شد.
نشانه های فشار خون بالا
فشار خون بالا به نام قاتل خاموش هم معروفست زیرا همیشه نشانه های قابل توجهی ندارد. یعنی ممکنست سال ها مبتلا به فشار خون بالا باشید اما ندانید. این بیماری اگر درمان نشود به قلب ، ریه ها ، عروق خونی ، مغز و کلیه ها آسیب می رساند . مهم ترین علت بروز سکته مغزی و حمله قلبی در آمریکا فشار خون بالا است.
ارقام فشار خون به چه معناست؟
فشار خون طبیعی به صورت 80/120 خوانده می شود . بالاتر رفتن این رقم به مرور زمان حاکی از ابتلا به فشار خون بالا است. رقم بالای کسر فشار سیستولیک را نشان می دهد ، فشاری که در هنگام ضربان قلب تولید می شود. رقم پایینی کسر ، فشار دیاستولیک را نشان می دهد و حاکی از فشار زمان استراحت یا در فاصله بین دو انقباض ، زمانی که قلب از خون پُر شده است .
بالا رفتن مقدار فشار خون: علائم خطر
بالا رفتن مقدار فشار خون از مقدار طبیعی ( 120 تا 129 برای فشار سیستولیک ، کمتر از 80 برای فشار دیاستولیک) نشانه این بیماریست. اگر فشار خون مقادیر بالاتر از طبیعی باشد ، احتمال بروز بیماری قلبی بیشتر از افرادیست که مقدار فشارخونشان طبیعی است. پزشک به شما توصیه می کند که سبک زندگی خود را تغییر دهید تا ارقام غیر طبیعی کاهش یابند.
منطقه خطر در فشار خون بالا
- اگر مقدار فشار خونتان بین 130 تا 139 ( سیستولیک) و 80 تا 89 ( دیاستولیک) است در درجه 1 فشار خون بالا قرار دارید.
- اگر مقدار فشار خونتان بین 140 یا بیشتر( سیستولیک) و 90 یا بیشتر ( دیاستولیک ) است در درجه 2 فشار خون بالا قرار دارید.
در این حد ، ممکنست نشانه ای بروز نکند.
- اگر مقدار فشار خونتان بالاتر از 180 ( سیستولیک) و بالتر از 120 ( دیاستولیک) باشد در معرض خطر بروز سکته مغزی ، حمله قلبی یا آسیب دیدگی کلیه ها قرار دارید.
- بعد از چند دقیقه استراحت ، دوباره فشار خون خود را اندازه گیری کنید.
- اگر هنوز هم بالاست ، به اورژانس زنگ بزنید . ممکنست سردرد شدید ، اضطراب و خونریزی از بینی هم داشته باشید. کوتاهی تنفس و از حال رفتن هم ممکنست بروز کندو
- چه کسی به فشار خون بالا مبتلا می شود؟
- مردان بالاتر از 45 سال بیشتر از زنان دچار فشار خون بالا می شوند. البته هرقدر سن بالاتر برود احتمال بروز این بیماری بیشتر است. در زنان بالاتر از 65 سال ابتلا به فشار خون رایج تر است. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما مبتلا به فشار خون بالا باشد ، احتمال ابتلا به آن بیشتر خواهد شد. این بیماری در بین مبتلایان به دیابت رایج تر است. اما در بیشتر موارد علت بروز آن معلوم نیست . گاهی اوقات ابتلا به بیماری کلیوی یا غذه فوق کلیوی می تواند به بروز این بیماری کمک کند.
- نقش نژاد در ابتلا به فشار خون بالا
- آفریقایی – آمریکایی ها بیشتر در سنین پایین به فشار خون بالا مبتلا می شوند. بررسی های ژنتیکی نشان می دهد که آن ها نسبت به مصرف نمک حساس ترند. رژیم غذایی و افزایش وزن هم نقش مهمی را در بروز فشار خون بالا ایفا می کنند.
- نمک نخورید
- نمک نخورید یا حداقل مقدار مصرف نمک را کنترل کنید. مصرف نمک منجر به احتباس آب در بدن می شود. در نتیجه بارقلب بیشتر شده و مقدار فشار خون زیاد می شود. باید کم تر از 2500 میلی گرم نمک در روز مصرف کنید. لازمست که برچسب مواد غذایی را مطالعه کنید و بعد آن را مصرف کنید. غذا های عمل آوری شده سبب بالا رفتن مقدار سدیم مصرفی خواهد شد. مصرف غذا های کنسرو شده و کالباس هم به بروز فشار خون کمک می کند.
استرس را کنترل کنید
استرس می تواند مقدار فشار خون را بالا ببرد اما ثابت نشده است که استرس بتواند در دراز مدت منجر به بروز فشار خون شود. برای کنترل استرس از موارد غیر بهداشتی از جمله رژیم غذایی نامناسب ، نوشیدن الکل ، استعمال دخانیات دوری کنید. همه این ها به بروز فشار خون بالا و بیماری قلبی کمک می کنند.
وزن اضافی را کاهش دهید
اضافه وزن به قلب فشار وارد کرده و احتمال ابتلا به فشار خون بالا را زیاد می کند. به همین دلیل است که رژیم های غذایی مخصوص مبتلایان به فشار خون بالا ، کم کالری هم هستند. باید مصرف غذاهای پرچرب و شیرین را قطع کرده و در عوض میوه ، سبزی و گوشت بدون چربی و فیبر مصرف کنید. حتی کاهش 5/4 کیلوگرم از وزن بدن می تواند تفاوت عمده ای در سلامتی شما پدید بیاورد.
مصرف الکل را کنترل کنید
مصرف بیش از حد الکل فشار خون را بالا می برد. نوشیدن بیش از دو شات در روز برای مردان و یک شات در روز برای زنان توصیه نمی شود.
- 335 میلی لیتر آبجو
- 110 میلی لیتر شراب
- 42 میلی لیتر اسپیریت 80 درصد
- 28 میلی لیتر اسپیریت 100 درصد
مصرف کافئین
مصرف کافئین سرحالتان نگه می دارد اما آیا می تواند مقدار فشار خون را افزایش دهد؟ به نظر می رسد که تاثیر گذار باشد اما هنوز رابطه ای بین مصرف کافئین و فشار خون بالا دیده نشده است. می توانید با خیال راحت روزی یک یا دو فنجان قهوه بنوشید.
فشار خون در دوران بارداری
در دوران بارداری ممکنست خانم های باردار که هرگز سابقه ابتلا به فشار خون بالا نداشتند ، دچار این عارضه شوند. فشار خون بالا به طور معمول در سه ماهه دوم بارداری بروز می کند. اگر درمان نشود ممکنست به بروز مشکلات جدی بیانجامد که پری اکلمسی نامیده می شود. ابتلا به پری اکلمسی جریان خون و اکسیژن به جنین را محدود کرده و بر کلیه ها و مغز مادر تاثیر می گذارد. بعد از زایمان ، مقدار فشار خون باید به میزان طبیعی باز گردد اما ممکنست که مدت ها ادامه یابد.
مصرف داروها
مصرف داروهای سرماخوردگی حاوی مواد ضد احتقان می تواند مقدار فشار خون را بالا ببرد. مصرف داروهای ضد درد غیر استروئیدی ، استروئید ها ، قرص های رژیمی و قرص های ضد بارداری و داروهای ضد افسردگی می تواند مقدار فشار خون را افزایش دهد. اگر مبتلا به فشار خون بالا هستید و درباره مصرف داروهای ذکر شده با پزشک مشورت کنید.
استرس سبب بروز فشار خون بالا می شود
ممکنست مقدار فشار خون در مطب پزشک بالا باشد که البته به خاطر اعصاب است. ممکنست فقط یک بار مقدار فشار خونتان بالا رفته باشد اما باید بدانید که ممکنست باز هم تکرار شود. برای اطمینان بهترست که مقدار فشار خون خود را مرتب اندازه گیری کرده و در یک فهرست بنویسید و به پزشک خود نشان دهید. جهت کنترل دستگاه اندازه گیری فشار خون و روش اندازه گیری را هم به پزشک نشان دهید .
فشار خون بالا در کودکان
این بیماری فقط در سالمندان دیده نمی شود بلکه کودکان هم ممکنست دچار فشار خون بالا شوند. بروز فشار خون بالا به سن ، وزن و جنس کودک بستگی دارد. پزشک تشخیص می دهد که آیا جای نگرانی وجود دارد یا نه. کودکان بیش وزن که سابقه ابتلا به فشار خون بالا را در خانواده ذکر می کنند یا آفریقایی- آمریکایی ها بیشتربه این بیماری مبتلا می شوند.
رژیم غذایی DASH
معنای این رژیم غذایی ، رژیم غذایی کاهش دهنده فشار خون است . در این برنامه غذایی بیشتر مصرف میوه ، سبزی ، غلات کامل ، لبنیات کم چرب ، ماهی ، مرغ و آجیل توصیه می شود. این برنامه غذایی گوشت قرمز ، چربی اشباع شده و شیرینی جات را در بر ندارد. مصرف نکردن نمک هم کمک زیادی به کنترل فشار خون می کند.
انجام فعالیت بدنی بیشتر
انجام فعالیت بدنی منظم مقدار فشار خون را کاهش می دهد. بزرگسالان باید در هفته در حدود 120 دقیقه با شدت متوسط ورزش کنند. فعالیت های بدنی می تواند شامل باغبانی ، پیاده روی ، دوچرخه سواری یا انجام ورزش های هوازی باشد. 2 روز در هفته تمرین های تقویت کننده عضلات را هم انجام دهید. همه عضلات اصلی را تقویت کنید.
مصرف داروی مدر
داروهای مدر یا ادرار آور نخستین انتخاب برای مواردیست که ورزش کردن و رژیم غذایی کافی نباشد. این داروها به بدن کمک می کنند که از آب و سدیم اضافی خلاص شود و مقدار فشار خون کاهش یابد.با مصرف این داروها مرتب ادرار می کنید. مصرف برخی از داروهای مدر مقدار پتاسیم خون را هم کاهش می دهند. در نتیجه احساس ضعف عضلانی ، گرفتگی عضلات و سرگیجه می کنید. مصرف بعضی از داروها هم ممکنست مقدار قند خون در مبتلایان به دیابت را بالا ببرند. اختلال در عملکرد جنسی ناشی از مصرف داروهای مدرکمتر دیده می شود.
مصرف داروهای بتا بلوکر
داروهای بتا بلوکر تعداد ضربان های قلب را کاهش می دهند. یعنی بار قلب کاهش می یابد. این داروها برای درمان آریتمی های قلبی هم مصرف می شوند. پزشک این داروها را همراه با داروهای دیگر تجویز می کند. عوارض جانبی شامل بیخوابی ، گیجی ، سرد شدن دست ها و پاها و اختلال در عملکرد جنسی است.
مسدود کننده های استیل کولین استراز
مصرف این داروها آنژیوتانسین 2 را در بدن کاهش می دهند. این ماده عروق خونی را تنگ و باریک می کند. در نتیجه مصرف این داروها شریان ها گشاد شده و انقباضشان از بین می رود و مقدار فشار خون کاهش می یابد و بار قلب هم کم می شود. عوارض جانبی شامل سرفه خشک ، دانه های جلدی ، گیجی و بالا رفتن سطح پتاسیم خون است . در حین مصرف این داروها نباید باردار شوید .
داروهای بلوکه کننده گیرنده های آنژیوتانسین
به جای کاهش مقدار آنژیوتانسین در خون ،این داروها گیرنده های این ماده را بلوکه می کنند در نتیجه تاثیر تنگ کنندگی عروق رفع شده و فشار خون کاهش می یابد. این داروها باید چند هفته مصرف شوند تا تاثیرشان معلوم شود. عوارض جانبی احتمالی شامل گیجی ، گرفتگی عضلانی ، بیخوابی و بالا رفتن سطح پتاسیم خون است . در حین مصرف این داروها نباید باردار شوید.
بلوکه کننده های کانال کلسیم
کلسیم سبب انقباض قلب می شود. مصرف این داروها ورود کلسیم به سلول های قلبی و عروق خونی را کاهش می دهد در نتیجه تعداد ضربان های قلب کاهش یافته و عروق خونی از حالت انقباض در می آیند. مصرف این داروها ممکنست با بروز گیجی ، تپش قلب ، تورم قوزک پا و یبوست همره باشد . این داروها را با غذا یا شیر مصرف کنید . از مصرف گریپ فروت و الکل اجتناب کنید زیرا با این داروها تداخل دارند.
مصرف سایر داروهای کاهنده فشار خون
داروهای گشادکننده عروق ، بلوکه کننده های آلفا و آگونیست های مرکزی هم عروق خونی را از حالت انقباض خارج می کنند. عوارض جانبی ناشی از مصرف این داروها عبارتند از : گیجی ، تند شدن ضربان قلب یا تپش قلب ، سردرد یا اسهال . پزشک می تواند مصرف داروی دیگر را در صورت بی تاثیر بودن داروهای تجویز شده ، توصیه کند.
درمان های مکمل
مدیتیشن یا تن آرامی با آرام کردن بدن می تواند مقدار فشار خون را کاهش دهد. تای چی ، یوگا و تنفس عمیق به کاهش استرس و آرامش بدن کمک می کنند. ترکیب این ورزش ها با تغییر سبک زندگی و پیروی از یک رژیم غذایی سالم می تواند در کاهش مقدار فشار خون موثر باشد. به یاد داشته باشید که مصرف داروهای گیاهی با داروهایی که پزشک تجویز کرده است تداخل ایجاد می کند . مصرف برخی از داروهای گیاهی می تواند مقدار فشار خون را بالا ببرد. اگر این داروها را مصرف می کنید یا هر ماده مکمل دیگر حتما به پزشک اطلاع دهید.
زندگی با فشار خون بالا
فشار خون بالا یک بیماری خطرناک است . باید داروهایتان را درست و به موقع مصرف کنید. به طور مرتب مقدار فشار خون را اندازه گیری کنید. اگر فشار خون خود را کنترل کنید از بروز حمله قلبی ، سکته مغزی و نارسایی کلیوی در امان خواهید بود.