همه چیز درباره کلسترول 

کلسترول چیست؟

کلسترول ماده چربی است که در همه سلول های بدن وجود دارد. برای ساختن ویتامین د و هورمون هایی مانند تستوسترون و استروژن مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین به هضم غذا کمک می کند.

کبد شما کلسترول را می سازد. اما رژیم غذایی تان بر سطح کلسترول تاثیر می گذارد. کلسترول در جریان خون به شکل اجزای کوچکی به نام لیپوپروتئین به گردش در می آید. لیپو پروتئین های کم چگالی ( LDL ) کلسترول را به سلول های بدن می رسانند. به آن ها کلسترول بد هم گفته می شود زیرا به تشکیل پلاک در داخل سرخرگ ها کمک می کنند. وجود پلاک احتمال بروز سکته مغزی یا حمله قلبی را افزایش می دهد. لیپوپروتئین پُر چگالی (HDL) که به نام کلسترول خوب هم معروف است کلسترول را به کبد می برد . کلسترول در کبد تبدیل به موادی می شود که می توانند از بدن خارج شوند.

چرا مقدار کلسترول برای پزشکان اهمیت دارد؟

اگر مقدار زیادی کلسترول در خونتان وجود داشته باشد ، می تواند به دیواره عروق بچسبد و پلاک تشکیل دهد. به این حالت آترواسکلروز می گویند که می تواند شریان را مسدود یا آن را تنگ کند. در نتیجه آنژین صدری یا درد قفسه سینه یا حمله قلبی خفیف بروز می کند. ممکنست پلاک تجزیه شود و تکه های آن به صورت لخته در جریان خون حرکت کرده و شریان را مسدود کند که در این صورت حمله قلبی یا سکته مغزی بروز خواهد کرد.

آترواسکلروز در طول سال ها شکل می گیرد و ممکنست نشانه ای نداشته باشید تا زمانی که جدی شود. به همین دلیل است که پزشکان توصیه می کنند از سن 20 سالگی مقدار کلسترول خون اندازه گیری شده و حداقل هر 4 تا 6 سال یک بار تکرار شود. اگر مقدار LDL خونتان بیشتر از 160 یا بیشتر باشد یا کسترول توتال ( مجموع کلسترول HDL و LDL و 20 درصد سطح تری گلیسیریدها)  240 یا بیشتر باشد در معرض خطر قرار دارید. همچنین وقتی که مقدار HDL خونتان کمتر از 40 باشد خطرناک است.

به خاطر داشته باشید که سطوح کلسترول خون بخشی از پازلی را تشکیل می دهد که با سلامت قلب ارتباط دارد. چاقی ، افزایش فشار خون ، دیابت و سیگار کشیدن هم با بیماری های شریان قلب ارتباط مستقیم داشته و قسمت های دیگر این پازل را تشکیل می دهند. به گفته دکتر کارول واتسون معاون برنامه پیشگیری از بیماری قلبی دانشگاه UCLA و دیوید گفن مسئول این بخش و مجری برنامه سلامت قلب زنان باربارا استرایسند، عوامل دیگری در بروز بیماری های قلبی دخالت دارند از جمله ژنتیک ، سبک زندگی و محیط .

ممکنست با استثنا هایی روبرو شوید. برخی از مردم ممکنست کفسترول بالایی داشته باشند و سبک زندگی ناسالم ولی هرگز به بیماری قلبی مبتلا نشوند. اما ببه گفته دکتر جورج پلاتزکی مسئول بخش پیشگیری بیماری قلبی بریگهام و بیمارستان زنان دانشکده قلب هاروارد ، وجود این موارد بدین معنا نیست که سطح کلسترول خون ، مقدار فشار خون خود را ندانید ، سیگار بکشید یا دیابت را نادیده بگیرید. با دانستن این مقادیر می توانید از احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی با خبر شوید.

کلسترول بالا در خانواده ها به ارث می رسد. در بیشتر افراد کلسترول بالا از سن 20 سالگی تا 65 سالگی دیده می شود اما نمی توان ژن ها یا سن را تغییر داد ولی می توان سطح کلسترول خون را اندازه گیری کرده و تحت کنترل درآورد. به طور مثال ، به طور مرتب ورزش کنید . اگر بی تحرک باشید مقدار HDL کاهش می یابد. اگر بیش وزن هستید ، احتمال LDL بالا و HDL پایین دارید. سیگار کشیدن هم سطح HDL را کاهش داده و سطح LDL را افزایش می دهد. به گفته واتسون بدن ما با استفاده چربی اشباع شده موجود در غذا ها کلسترول می سازد.

LDL: آیا مقدار آن اهمیت دارد؟

در سال های اخیر ، مقدار LDL مورد توجه قرار گرفته است. زیرا اجزای کوچک خطرناک تر از اجزای بزرگتر هستند. بر اساس این فرضیه ، اجزای کوچک LDL می توانند راحت تر به دیواره شریان بچسبند در نتیجه به مرور زمان احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش می دهند. هنوز هم برای یک فرد عادی ، تعیین مقدار این ماده ملاک اصلی نیست و باید وضعیت هر بیمار در نظر گرفته شود. نباید فکر کنیم که هر قدر این اجزا کوچک تر باشند بد ترند. بلکه حتی اگر بزرگ هم باشند ، LDL  حجیم هم خطرناک است . در اصل همه انواع LDL  خطرناکند.

در چه مواقعی مصرف دارو کمک می کند؟

سبک زندگی سالم رمز سلامتی است اما بیشتر افراد نیاز به مصرف دارو دارند. رایج ترین داروهای پایین آورنده کلسترول ، استاتین ها هستند که می توانند احتمال بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را کاهش دهند. استاتین ها برای 4 گروه مورد مصرف قرار می گیرند:

• افرادی که سطح LDL خونشان 190 یا بیشتر است.
• افرادی که سابقه بروز حمله قلبی یا سکته مغزی را ذکر می کنند.
• مبتلایان به دیابت
• هر فردی که بر اساس محاسبات در معرض خطر بروز حمله قلبی در 10 سال آینده قرار داشته باشد.

 

اگر با هریک از موارد بالا روبرو شدید ، نباید درمان را به تاخیر بیندازید و با تغییر سبک زندگی خود شروع کنید . به گفته دکتر پلاتزکی ، شاید و باید ها را کنار بگذارید از همین امروز سبک زندگی خود را تغییر دهید. مصرف استاتین ها به کاهش مقدار کلسترول کمک می کنند و نتایج پژوهش ها نشان می دهد که عارضه ای نداشته  و قابل تحمل هستند. اگر سطح HDL خونتان پایین است باید بدانید که مصرف هیچ یک از داروهای بالابرنده سطح HDL  نمی تواند احتمال بروز بیماری قلبی را کاهش دهد. عوامل بالا برنده سطح HDL  عبارتند از : کنترل وزن ، مصرف رژیم غذایی مدیترانه ای و انجام فعالیت بدنی به طور مرتب.