آترواسکلروز یا تصلب شریان‌ها، به معنای تنگی و سخت شدن شریان‌ها به علت تجمع پلاک‌های چربی در دیواره‌های شریانی است. این بیماری، به مرور زمان باعث کاهش جریان خون می‌شود و می‌تواند مشکلاتی مانند فشار خون بالا، سکته مغزی و حملات قلبی را به همراه داشته باشد. آترواسکلروز یکی از رایج‌ترین بیماری‌های قلبی و عروقی است که با توجه به زندگی‌های پرتنش و رژیم‌های غذایی نامناسب، بسیاری از افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم و نشانه‌های آترواسکلروز
بیماری آترواسکلروز در مراحل ابتدایی، معمولاً بدون علائم است و ممکن است فرد تا زمانی که شریان‌ها به شدت تنگ شوند، متوجه مشکل نشود. علائم ممکن است بسته به محل تجمع پلاک متفاوت باشند، اما برخی از علائم رایج شامل موارد زیر هستند:
درد قفسه سینه: به خصوص هنگام فعالیت بدنی یا استرس که نشانه‌ی کاهش خون‌رسانی به قلب است.
سرگیجه و ضعف: به علت کاهش خون‌رسانی به مغز ممکن است سرگیجه و ضعف احساس شود.
درد در اندام‌ها: اگر رگ‌های پا تحت تأثیر قرار گیرند، ممکن است در پاها احساس درد، بی‌حسی یا سردی کنید.
علل و عوامل خطرساز در آترواسکلروز
دلایل اصلی بروز آترواسکلروز شامل عواملی چون رژیم غذایی ناسالم، مصرف سیگار، کم‌تحرکی، دیابت و فشار خون بالا هستند. همچنین، افزایش سن و وجود سابقه خانوادگی نیز می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
آترواسکلروز معمولاً با تجمع تدریجی پلاک‌های چربی در دیواره‌ی شریان‌ها شروع می‌شود. این تجمع پلاک به‌آرامی جریان خون را کاهش می‌دهد، ولی ممکن است تا زمانی که تنگی شدیدی ایجاد نشده، فرد علائم خاصی را تجربه نکند. این پنهان بودن علائم در مراحل ابتدایی، دلیل خطرناک بودن آترواسکلروز است، چرا که در برخی موارد، فرد تنها زمانی متوجه بیماری خود می‌شود که جریان خون به شدت کاهش یافته یا دچار عارضه‌ی قلبی شده باشد.
برخی از علائم رایج آترواسکلروز بر اساس محل تجمع پلاک‌ها در بدن شامل موارد زیر هستند:
درد قفسه سینه (آنژین صدری): اگر شریان‌های کرونری که خون‌رسانی به عضلات قلب را انجام می‌دهند، تنگ شده باشند، ممکن است هنگام انجام فعالیت بدنی یا استرس، فرد در قفسه سینه خود احساس درد یا فشار کند. این درد به‌صورت فشار یا سنگینی در ناحیه‌ی قفسه سینه ظاهر می‌شود و ممکن است به گردن، شانه‌ها یا بازوها نیز گسترش یابد. آنژین صدری معمولاً زمانی رخ می‌دهد که قلب نیاز بیشتری به اکسیژن دارد، اما به دلیل تنگی شریان‌ها، خون کافی دریافت نمی‌کند.
سرگیجه و احساس ضعف: اگر شریان‌هایی که خون را به مغز می‌رسانند، دچار تنگی و کاهش جریان خون شوند، ممکن است فرد دچار سرگیجه یا احساس ضعف شدید شود. این علائم می‌توانند هشداردهنده باشند، زیرا کاهش خون‌رسانی به مغز می‌تواند منجر به سکته مغزی شود.
درد و ناراحتی در اندام‌ها: هنگامی که شریان‌های محیطی (مثل شریان‌های پا) به دلیل تجمع پلاک‌ها تنگ شوند، ممکن است جریان خون به اندام‌ها کاهش یابد. این وضعیت که به آن “بیماری شریان محیطی” نیز می‌گویند، باعث درد یا احساس سنگینی در پاها به خصوص هنگام راه رفتن یا فعالیت می‌شود. این درد معمولاً با استراحت تسکین پیدا می‌کند، اما در مراحل پیشرفته، ممکن است حتی در زمان استراحت نیز ادامه داشته باشد.
نفس‌تنگی: در مواردی که آترواسکلروز بر شریان‌های قلب تأثیر می‌گذارد، ممکن است فرد دچار نفس‌تنگی شود. این حالت به دلیل ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی رخ می‌دهد و ممکن است حتی در شرایط استراحت نیز ظاهر شود.
بی‌حسی یا سردی در دست‌ها و پاها: به خصوص اگر شریان‌های محیطی دچار تنگی باشند، ممکن است احساس بی‌حسی یا سردی در اندام‌ها ایجاد شود. این حالت معمولاً به دلیل کاهش جریان خون در بخش‌های خاصی از بدن رخ می‌دهد و ممکن است نشان‌دهنده‌ی محدودیت شدید خون‌رسانی باشد.
این علائم و نشانه‌ها ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد و شدت آن‌ها بستگی به میزان و محل تنگی شریان‌ها دارد. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر و تشخیص به موقع، به دکتر غلامحسین فاتحی، متخصص بیماری‌های قلب و عروق در غرب تهران مراجعه کنید. دکتر فاتحی با تجربه‌ی کافی در تشخیص و درمان آترواسکلروز، می‌تواند با انجام آزمایش‌های لازم و مشاوره‌های تخصصی، به پیشگیری یا کنترل این بیماری کمک کند.
راهکارهای پیشگیری و درمان آترواسکلروز
برای کاهش خطر ابتلا به آترواسکلروز و جلوگیری از پیشرفت آن، می‌توان از تغییرات سبک زندگی و درمان‌های پزشکی بهره گرفت. مواردی که به عنوان اقدامات پیشگیرانه و درمانی توصیه می‌شوند عبارتند از:
رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کم‌چرب، پرفیبر، میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌تواند به کنترل کلسترول خون کمک کند.
ورزش منظم: فعالیت‌های ورزشی مداوم، سلامت قلب و عروق را بهبود می‌بخشد و به کاهش چربی‌های خون کمک می‌کند.
کنترل فشار خون و کلسترول: با مشاوره‌ی دکتر غلامحسین فاتحی، متخصص بیماری‌های قلب و عروق در غرب تهران، می‌توانید وضعیت فشار خون و کلسترول خود را به خوبی تحت کنترل داشته باشید و با استفاده از روش‌های مناسب، از بروز عوارض جدی پیشگیری کنید.
تشخیص و درمان آترواسکلروز در کلینیک دکتر غلامحسین فاتحی
پیشگیری و درمان آترواسکلروز شامل تغییرات سبک زندگی، درمان‌های دارویی و در موارد شدید، مداخلات پزشکی است. در زیر به مهم‌ترین راهکارها در این زمینه اشاره می‌شود:
تغییرات سبک زندگی
تغذیه سالم: یکی از مهم‌ترین عوامل در پیشگیری از آترواسکلروز، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم است. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب و چربی‌های سالم (مانند چربی‌های موجود در ماهی، مغزها و روغن زیتون) می‌تواند به کاهش سطح کلسترول و فشار خون کمک کند. همچنین، کاهش مصرف چربی‌های اشباع و ترانس، قندهای اضافه و نمک نیز بسیار مهم است.
فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کند. توصیه می‌شود حداقل 150 دقیقه فعالیت ورزشی با شدت متوسط (مانند پیاده‌روی سریع) در هفته انجام شود. ورزش به بهبود جریان خون، کاهش وزن و کنترل فشار خون کمک می‌کند.
کنترل وزن: اضافه‌وزن و چاقی از عوامل خطر اصلی برای آترواسکلروز هستند. کاهش وزن از طریق تغذیه مناسب و فعالیت بدنی می‌تواند به کاهش فشار خون و سطح کلسترول کمک کند.
ترک سیگار: سیگار کشیدن خطر ابتلا به آترواسکلروز را به شدت افزایش می‌دهد. ترک سیگار می‌تواند بهبود قابل توجهی در سلامت قلب و عروق به همراه داشته باشد و خطر بروز حملات قلبی و سکته مغزی را کاهش دهد.
مدیریت استرس: استرس مزمن می‌تواند به سلامت قلب آسیب بزند. استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق می‌تواند به بهبود سلامت عمومی کمک کند.
درمان‌های دارویی
داروهای کاهنده کلسترول: اگر سطح کلسترول LDL (کلسترول بد) شما بالا باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند استاتین‌ها را تجویز کند. این داروها به کاهش تولید کلسترول در کبد کمک کرده و می‌توانند خطر تجمع پلاک‌های چربی در شریان‌ها را کاهش دهند.
داروهای فشار خون: برای کنترل فشار خون بالا، پزشک ممکن است داروهایی مانند بتا بلاکرها، ACE inhibitors یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم را تجویز کند. کنترل فشار خون می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آترواسکلروز و عوارض آن کمک کند.
آسپرین: در برخی موارد، پزشک ممکن است استفاده از آسپرین را برای کاهش خطر لخته شدن خون و بهبود جریان خون تجویز کند. این موضوع به ویژه برای افرادی که در معرض خطر بالای حمله قلبی هستند، می‌تواند مفید باشد.
مداخلات پزشکی
آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری: در موارد شدید آترواسکلروز که باعث تنگی شریان‌ها می‌شود، ممکن است نیاز به مداخله‌ای به نام آنژیوپلاستی باشد. در این روش، یک کاتتر با بالون به محل تنگی شریان وارد شده و با باد کردن بالون، شریان گشاد می‌شود. در برخی موارد، یک استنت (لوله‌ی فلزی) نیز برای حفظ باز بودن شریان در محل قرار داده می‌شود.
عمل جراحی بای‌پس عروق کرونر: اگر آترواسکلروز به قدری شدید باشد که باعث انسداد کامل شریان‌ها شود، ممکن است نیاز به عمل جراحی بای‌پس عروق کرونر باشد. در این عمل، یک رگ خونی از بخش دیگری از بدن به دور محل انسداد قرار داده می‌شود تا خون به قلب برسد.
دکتر غلامحسین فاتحی، متخصص فوق تخصص قلب و عروق در شهرک گلستان، با انجام معاینات دقیق و استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری مدرن، از جمله سونوگرافی شریان‌ها و آنژیوگرافی، می‌تواند وضعیت شریان‌های شما را ارزیابی و درمان مناسب را پیشنهاد کند. درمان آترواسکلروز بسته به شدت بیماری می‌تواند شامل مصرف داروهای کاهنده کلسترول، تغییرات سبک زندگی و در موارد شدید، مداخلات تهاجمی مانند آنژیوپلاستی یا استنت‌گذاری باشد.
برای دریافت مشاوره و نوبت ویزیت با دکتر غلامحسین فاتحی، متخصص فوق تخصص قلب و عروق در شهرک گلستان، می‌توانید با شماره‌های مطب تماس بگیرید.
سوالات متداول:
آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) چیه و چطور اتفاق می‌افته؟ این یک بیماریه که در آن چربی‌ها، کلسترول و مواد دیگه روی دیواره‌های رگ‌های خونی جمع می‌شن و باعث تنگی یا انسداد رگ‌ها می‌شن.
چه نشانه‌هایی داره؟ علائمش می‌تونه شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، احساس خستگی و مشکل در انجام فعالیت‌های روزمره باشه.
چطور می‌تونم از آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) پیشگیری کنم؟ با داشتن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، کنترل فشار خون و کلسترول، و ترک سیگار می‌تونی به پیشگیری کمک کنی.
آیا درمانی برای آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) وجود داره؟ بله، درمان شامل تغییر در سبک زندگی، داروها و در موارد شدیدتر، عمل جراحی می‌شه.
چه داروهایی برای آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) تجویز می‌شه؟ داروهایی مثل استاتین‌ها برای کاهش کلسترول و داروهای فشار خون می‌تونن کمک‌کننده باشن.
آیا آترواسکلروز فقط به افراد مسن مربوط می‌شه؟ نه، این بیماری می‌تونه در هر سنی اتفاق بیفته، اما عوامل خطر مثل سیگار کشیدن و چاقی می‌تونه خطر رو افزایش بده.
چند بار باید به پزشک مراجعه کنم؟ بسته به شرایط فردی، بهتره سالیانه یا هر چند ماه یک بار معاینه بشی.
آیا آزمایش خاصی برای تشخیص آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) وجود داره؟ بله، پزشک ممکنه از آزمایش‌های خون، نوار قلب یا تصویربرداری مثل اکوکاردیوگرام استفاده کنه.
آیا می‌تونم با تغییر در رژیم غذایی آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) رو درمان کنم؟ تغییرات مثبت در رژیم غذایی می‌تونه بهبود قابل توجهی در وضعیت قلبی و عروقی ایجاد کنه، اما ممکنه نیاز به دارو هم باشه.
آیا ورزش می‌تونه به بهبود آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) کمک کنه؟ بله، ورزش منظم می‌تونه به تقویت قلب و عروق و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کنه.
آیا دیابت تأثیری بر آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) داره؟ بله، دیابت می‌تونه خطر آترواسکلروز رو افزایش بده و بر سلامت قلب تأثیر منفی بذاره.
آیا عوامل ژنتیکی هم نقش دارند؟ بله، سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی می‌تونه خطر آترواسکلروز رو بیشتر کنه.
چگونه می‌تونم از فشار خون بالا جلوگیری کنم؟ با کاهش مصرف نمک، ورزش منظم و مصرف مواد غذایی سالم می‌تونی فشار خون رو کنترل کنی.
آیا سیگار کشیدن بر آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) تأثیر داره؟ بله، سیگار کشیدن یکی از بزرگ‌ترین عوامل خطر برای توسعه آترواسکلروز و بیماری‌های قلبی است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟ اگر هر نوع علامتی از جمله درد قفسه سینه یا تنگی نفس داشتی، بهتره هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنی.
آیا استرس می‌تونه به آترواسکلروز کمک کنه؟ بله، استرس می‌تونه به افزایش فشار خون و ایجاد مشکلات قلبی کمک کنه.
آیا آترواسکلروز درمان‌پذیره؟ با تشخیص زودهنگام و تغییرات در سبک زندگی، می‌توان مدیریت کرد، اما در برخی موارد ممکنه نیاز به درمان پزشکی وجود داشته باشه.
آیا برای درمان آترواسکلروز نیاز به عمل جراحی دارم؟ در موارد شدید ممکن است نیاز به عمل جراحی مثل آنژیوپلاستی باشد، اما این بستگی به وضعیت خاص بیمار دارد.
کجا می‌توانم اطلاعات بیشتری درباره آترواسکلروز (تصلب شریان‌ها) پیدا کنم؟ می‌توانی به پزشکت مراجعه کنی یا از منابع معتبر آنلاین اطلاعات بیشتری بگیری.
چگونه می‌توانم با دکتر فاتحی برای مشاوره درباره آترواسکلروز تماس بگیرم؟ برای قرار ملاقات با دکتر فاتحی می‌تونی با شماره ۰۲۱۴۴۹۲۴۰۴۲ تماس بگیری.
آیا می‌توان از طریق وب‌سایت دکتر فاتحی اطلاعات بیشتری درباره بیماری‌های قلبی دریافت کرد؟
بله، وب‌سایت دکتر شامل مقالات و اطلاعات مفید در مورد بیماری‌های قلبی است.
چگونه می‌توان با دکتر فاتحی ارتباط برقرار کرد؟
از طریق شماره تماس ۰۲۱۴۴۹۲۴۰۴۲ و یا اینستاگرام دکتر فاتحی می‌توانید با ایشان ارتباط برقرار کنید.